The History of the Bornholm island in the Years 1940–1946

Artykuł ukazuje historię wyspy Bornholm w latach 1940–1946. Okres drugiej wojny światowej i kilkanaście miesięcy po jej zakończeniu stanowią jeden z najważniejszych momentów w historii tej wyspy. Jej mieszkańcy doświadczyli w tym czasie okupacji niemieckiej, radzieckiego wyzwolenia i okupacji. Na wyspie wojna trwała od 10 kwietnia 1940 roku, tj. od zajęcia jej przez oddziały niemieckie, do 5 kwietnia 1946 roku, kiedy z miasta Rønne odpłynął ostatni statek z żołnierzami Armii Czerwonej. W okresie okupacji niemieckiej rozwój wydarzeń na wyspie różnił się znacznie od tego, czego doświadczyła w tym czasie reszta Danii, Niemcy praktykowali tu bowiem łagodną formę okupacji, chociaż Bornholm stopniowo włączany był w niemieckie działania wojenne. Sytuacja odwróciła się w maju 1945 roku – gdy mieszkańcy reszty Danii świętowali odzyskanie wolności, na wyspę spadły radzieckie bomby. Artykuł wyjaśnia motywy działań Związku Radzieckiego oraz stanowisko rządu duńskiego wobec zaistniałej sytuacji. Sytuacja ta była tym bardziej zaskakująca, że Duńczycy w zasadzie nigdy nie protestowali przeciwko zajęciu wyspy przez Rosjan. Na końcu wyjaśnione zostały okoliczności wycofania się Armii Czerwonej z Bornholmu.

The article presents the history of the Bornholm Island in the years 1940–1946. WWII and a dozen or so months after it ended have constituted one of the most significant moments in this island’s history. This is because at this time its inhabitants experienced both the German occupation and the Soviet liberation and subsequent occupation. In the island the war lasted from April 10, 1940, i.e. from its occupation by German units, to April 5, 1946 when the last ship carrying Red Army soldiers aboard sailed away from Rønne. During the German occupation the development of events on the island differed significantly from the parallel experience of the rest of Denmark, for in Bornholm the German exerted the “mild” version of the occupation even though the place gradually became a German war theatre, too. The situation changed in May 1945, the time when Soviet bombs were cast on the island while the rest of Denmark celebrated the regaining of liberty. The article explains the motifs behind these actions to have been undertaken by the Soviet Union as well as the position of the Danish government towards this situation. The situation was the more surprising for, on the whole, the Danish never protested against the Soviet occupation of the island. The article ends in an explanation of the circumstances leading to the withdrawal of the Red Army from Bornholm.