Wybrane Londyńskie strategie przekształceń urbanistycznych na potrzeby mieszkalnictwa dostępnego

Kwestia mieszkalnictwa dostępnego cenowo (affordable housing) staje się w Europie i Polsce jednym z najistotniejszych elementów polityki społecznej i podstawowym zadaniem architektury i urbanistyki. W procesie tym jedną z kluczowych kwestii, będącą zarazem często hamulcem, jest pozyskiwanie gruntów pod takie inwestycje. Najprostszym rozwiązaniem, stosowanym obecnie w Polsce, jest budowa osiedli na peryferyjnych, niezagospodarowanych obszarach (greenfields) – jest to jednak strategia szkodliwa urbanistycznie, a długoterminowo także społecznie. Wobec powyższego należy szukać alternatywnych wyborów lokalizacji inwestycji mieszkalnictwa dostępnego. Wiele interesujących strategii oferuje kontekst londyński, gdzie dostępność gruntów jest bardzo ograniczona. W niniejszym tekście przedstawione zostały 2 takie strategie przekształceń terenów na cele mieszkaniowe, poparte indywidualnymi studiami przypadków. Są to: (a) tereny infrastruktury technicznej, (b) ekstensywne tereny mieszkaniowe z lat 60.-70. Każdy z przypadków został omówiony według podobnego schematu na który składa się: (a) kontekst przedsięwzięcia, (b) efekt, (c) perspektywy, (d) potencjał dla kontekstu polskiego, (e) ograniczenia w kontekście polskim. Takie ujęcie pozwoliło na zobiektywizowaną ocenę przydatności poszczególnych strategii na potrzeby polskiego mieszkalnictwa dostępnego cenowo. Jako model przekształceń o największym potencjale ilościowym uznane zostały transformacje modernistycznych osiedli blokowych, zaś scenariuszem najbardziej realistycznym uznane zostało inwestowanie na terenach infrastruktury technicznej.

The issue of affordable housing is becoming an important element of social policy in Europe and Poland and the fundamental task of architecture and urban planning. One of the key issues, which often blocks this process, is the acquisition of land for development. The simplest solution, currently employed in Poland, is the construction of housing estates in undeveloped peripheral areas, so-called greenfields. This solution, however, is detrimental to urban planning and, in the long term, also harmful to society. Given the above, alternative locations for affordable housing development should be sought. Many interesting strategies are to be found in the context of London, where the availability of land is extremely limited. This paper presents two such land conversion strategies for housing purposes, supported by individual case studies. These concern: (a) areas of technical infrastructure, (b) extensive housing estates from the 1960s and 1970s. Each example has been described according to a similar outline, which consists of: (a) the context of the project, (b) its effect, (c) outlook, (d) potential and limitations in the Polish context. This approach allows for an objective assessment of the suitability of individual strategies for the needs of affordable housing in Poland. As a result, transformations of existing Modernist housing estates can be considered the more promising in terms of quantity, while investing in areas of technical infrastructure seems to be the more realistic scenario.