Zasada prawdy w polskim procesie karnym – uwagi na tle zmian k.p.k

Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego, która weszła w życia 1 lipca 2015 r., zmieniała model polskiego procesu karnego, otwierając go na większą kontradyktoryjność. Jednym z problemów, na który wskazywano odnośnie do przeprowadzonej reformy, była realizacja zasady prawdy na gruncie znowelizowanej ustawy. Część doktryny stała na stanowisku, że zasada prawdy materialnej uległa znacznej marginalizacji, a nawet przybrała charakter zasady prawdy formalnej1. Powyższa zmiana miała wynikać przede wszystkim z ograniczenia możliwości dowodowych sądu, który jako bezstronny arbiter miał pozostawiać przeprowadzanie dowodów wyłącznie stronom procesu. Tymczasem ustawodawca odnosząc się do tych wypowiedzi, przygotował kolejną nowelizację Kodeksu postępowania karnego, która miała przywrócić większość zmienionych przepisów. Ustawa weszła w życie 15 kwietnia 2016 r.

The amendment to the Polish Code of Criminal Procedure (PCCP), which became effective as of 1 July 2015, had changed the model of the Polish criminal trial by opening it up to be more adversarial. One of the problems, which was disputed in reference to the reform was whether the principle of material (objective) truth could be still established on the basis of the amended Act. According to some Polish jurists the principle of material truth had been significantly marginalized and become in fact the principle of formal truth. In their opinion this was a result of reducing the possibility of taking initiative in the filed of evidence by the judge, who as an impartial arbitrator should allow only parties to provide evidence. Meanwhile, the legislator had prepared another amendment to the PCCP, which was to restore most of the revised rules. The new law entered into force on 15 April 2016.