Libertas contractus. Paolo Comitoli SJ on Freedom of Contract

The paper presents the results of research devoted to the concept of freedom of contract in the writings of an early modern Italian Jesuit, Paolo Comitoli. He claimed that freedom of contract was one of the attributes of contract and it was essential for the consent of parties entering into a contract. He distinguished between three types of this freedom. Freedom of will was a prerequisite in case of any and all human actions including contracts. Voluntariness was a requirement for the parties’ wills creating consent to be the result of a voluntary decision, not disturbed by any vices. Freedom of ownership enabled the parties to conduct a transfer of the object of contract in its broadly understood sense. Comitoli’s concept of contractual freedom was an expression of his belief that voluntary consent of the wills of the parties as the foundation of contractual consent was the basis and the main cause of a contract.

Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych koncepcji swobody umów w pismach wczesnonowożytnego włoskiego jezuity, Paolo Comitoliego. Uznał on, że swoboda umów była jedną z właściwości kontraktu i była niezbędna dla powstania zgody stron zawierających umowę. Wyróżnił trzy typy tej swobody. Wolna wola była wstępnym warunkiem dla każdego ludzkiego działania, w tym dla umów. Dobrowolność oznaczała wymóg by wola stron, która prowadziła do zgody na kontrakt, była wynikiem swobodnej decyzji niezakłóconej żadnymi wadami. Swoboda własności umożliwiała stronom bardzo szeroko rozumiane przeniesienie własności przedmiotu umowy. Koncepcja swobody umów Comitoliego była wyrazem jego przekonania o tym, że to dobrowolność w działaniu woli stron jako podstawa zgody umownej była fundamentem i główną przyczyną kontraktu.