Specyfika świadczenia ubezpieczyciela w umowie ubezpieczenia

Celem artykułu jest analiza specyfiki świadczenia ubezpieczyciela w umowie ubezpieczenia. Analiza obejmuje przede wszystkim próbę rozstrzygnięcia sporu między zwolennikami teorii ponoszenia ryzyka, zgodnie z którą istota świadczenia ubezpieczyciela polega na ponoszeniu ryzyka wypłaty przewidzianego w umowie świadczenia oraz teorii świadczenia pieniężnego, według której sprowadza się ona do zapłaty określonej sumy pieniężnej. Autor przychyla się do stanowiska przemawiającego za uznaniem, że istota świadczenia ubezpieczyciela polega na ponoszeniu ryzyka wypłaty przewidzianego w umowie świadczenia. Stwierdzenie to ma bezpośredni wpływ na charakter prawny owego świadczenia. Świadczenie ochrony ubezpieczeniowej współistnieje przy tym ze świadczeniem o charakterze pieniężnym i stanowi obok niego równorzędne świadczenie główne ubezpieczyciela. Pierwsze z nich jest świadczeniem o charakterze ciągłym i polega na określonym, stałym zachowaniu się dłużnika w czasie trwania zobowiązania; drugie (za wyjątkiem wynikających z umowy ubezpieczenia świadczeń rentowych) – świadczeniem o charakterze jednorazowym. Z uwagi na konieczność zapewnienia ubezpieczonemu ochrony przed określonymi w umowie różnymi rodzajami ryzyka przez cały okres ubezpieczenia, pierwsze ze wskazanych wyżej świadczeń będzie przy tym świadczeniem o niepodzielnym, drugie zaś – jako świadczenie pieniężne – świadczeniem o podzielnym charakterze.

The purpose of this article is to analyze the specyfics of insurer’s performance in the insurance contract. This analysis covers mostly the attempt to resolve a dispute between doctrine of risk assumption which considers the insurer’s performance as bearing the risk of the insurance indemnity payment and doctrine of cash benefit which considers such performance solely as payment of the insurance indemnity. Author supports the doctrine of risk assumption which affects also directly the legal character of the insurer’s performance. The performance understood as risk assumption coexists with performance of payment of the insurance indemnity as equal main performance of the insurer. First of them should be recognized as continuous performance, second (except insurance pension) as one-time performance. First of them should be also recognized as indivisible performance, second as divisible.