Genologiczne aspekty współczesnych dedykacji drukowanych (na przykładzie formuł dedykacyjnych w powieściach popularnych Remigiusza Mroza)

W artykule poddano genologicznej analizie drukowane teksty dedykacyjne zawarte w powieściach popularnych Remigiusza Mroza. Uwzględnienie głównych aspektów gatunku, tzn. strukturalnego, językowo-stylistycznego i pragmatycznego, daje możliwość zidentyfikowania zarówno elementów konwencjonalnych, nawiązujących do tradycji gatunku, jak i tych nieszablonowych. Celem badawczym jest więc tu obserwacja konkretnych realizacji tekstowych, co w konsekwencji, w drodze uogólnień, umożliwia wyznaczenie pewnych cech gatunkowych współczesnej dedykacji drukowanej, a następnie prowadzi do wniosków dotyczących genologicznego statusu omawianych form wypowiedzi. Okazuje się, że najwięcej modyfikacji gatunkowych we współczesnej dedykacji drukowanej jest podyktowanych zmianami dotyczącymi pragmatycznego aspektu gatunku. Analiza tekstów dedykacyjnych prowadzi do dwóch głównych wniosków. Po pierwsze, dynamika procesów komunikacyjnych oraz zmienność społecznych i kulturowych zachowań językowych doprowadziły do zmiany przeznaczenia komunikacyjnego dedykacji. Intencją komunikacyjną jest nie tyle sam akt ofiarowania adresatowi dzieła literackiego i tym samym chęć przypodobania się jego osobie, ile wykreowanie obrazu nadawcy komunikatu i chęć zyskania sympatii świadka ofiarodawczego aktu, czyli czytelnika. Po drugie, zamieszczane we współczesnych powieściach popularnych dedykacje drukowane stanowią realizację alternacyjnego wzorca gatunkowego.

This article offers a genologic analysis of the printed dedicational texts contained in the popular novels by Remigiusz Mróz. Considering the main aspects, i.e. structural, linguistic-stylistic, and pragmatic, of this genre makes it possible to identify both the conventional elements, that refer to the genre tradition, and the unconventional ones. The purpose of the investigation is therefore to observe concrete textual realizations, and in consequence, by way of generalization, to specify certain genre features of the contemporary printed dedication and draw conclusions concerning the genologic status of the discussed forms of communication. It turns out that most of the genre modifications in the contemporary printed dedication are determined by the changes in the pragmatic aspect of the genre. The analysis of the dedicational texts leads to two main conclusions. First, the dynamics of communication processes and the variability of social and cultural language behaviours changed the communicative purpose of dedication. The communicative intent is not so much the very act of offering the addressee the literary work and the desire to endear oneself to them by it, as creating an image of the sender of the message and the desire to gain sympathy of the witness of this act of offering, the reader. Second, printed dedications published in the contemporary popular novels are realizations of an alternating genre pattern.