Monitoring środowiska gruntowego w Polsce

W artykule przedstawiono systemy monitoringu środowiska przyrodniczego o zasięgu ogólnokrajowym, związane ze środowiskiem gruntowym. Pierwszy to monitoring chemizmu gleb ornych, ujawniający jakość gleb rolniczych w Polsce. Monitorowane jest 216 punktów. Problem stanowi głównie zakwaszenie gleb oraz niedobór przyswajalnego fosforu. Drugi to monitoring suszy rolniczej. Jest oparty na wyznaczaniu klimatycznego bilansu wodnego w powiązaniu ze zdolnościami retencyjnymi gleb. Stwierdzenie suszy uprawnia do uzyskania państwowej pomocy finansowej. Trzeci to monitoring osuwisk, który dotyczy głównie obszaru Karpat Polskich. Wyznaczane są tereny zagrożone ruchami gruntu, a w obrębie osuwisk analizowane są przemieszczenia powierzchniowe (pomiary GPS) i wgłębne (pomiary inklinometryczne). Opisano zakres każdego monitoringu, a także podano liczne informacje metodyczne. Zwrócono uwagę na praktyczne aspekty działań monitoringowych. Wyniki każdego monitoringu są w różnym zakresie dostępne do wiadomości publicznej, co umożliwia ich dyskutowanie.

The article presents nationwide environmental monitoring systems related to the ground environment. The first system is the monitoring of chemical properties of arable soil, aiming to estimate the quality of agricultural soils in Poland. Totally 216 points are being monitored. The problem is mainly soil acidification and a deficiency of available phosphorus. The second one is monitoring of agricultural drought. It is based on the determination of the climate water balance in connection with soil retention capacity. When a drought is confirmed it entitles to receive state financial assistance. The third system is the landslides monitoring, which mainly concerns the area of the Polish Carpathians. The areas endangered by ground movements are indicated, and within landslides surface of ground displacements (GPS measurements) and deep movements (inclinometric measurements ) are analyzed. The scope of each monitoring was reviewed, as well as numerous methodological information was given. The attention was paid to practical aspects of the monitoring activities. The results of each monitoring are available to be public message in varying degrees, which makes it possible to discuss them.