System off-line do wyznaczania niepewności pomiarów współrzędnościowych

W artykule zaprezentowano komputerowy system, umożliwiający obliczenie niepewności pomiaru dla kilkudziesięciu zadań pomiarowych. Przez zadanie pomiarowe rozumie się wyznaczenie konkretnej charakterystyki geometrycznej. Różnymi zadaniami pomiarowymi są więc na przykład: pomiar średnicy otworu, pomiar odchyłki płaskości czy pomiar odchyłki równoległości osi do płaszczyzny. Dane wejściowe stanowi informacja o dokładności maszyny pomiarowej i głowicy, o postaci geometrycznej mierzonego przedmiotu i jego usytuowaniu w przestrzeni pomiarowej maszyny oraz o użytych trzpieniach pomiarowych.

The paper presents results of investigations conducted within the research & development project. The elaborated computer system enables estimation of the measurement uncertainty for dozens of measurement tasks. The measurement task is understood as determination of the dimension and/or geometrical deviation by means of co-ordinate technique. Examples of different measurement tasks are, for instance, measurement of: hole diameter, flatness deviation, parallelism deviation of axis related to plane, coaxiality deviation. Different measurement tasks are also measurements of different kinds of the same geometrical deviation such as measurement of the parallelism deviation of axis related to axis, axis related to plane, plane related to axis and even measurement of the parallelism deviation of axis related to axis in common plane or in normal to common plane or the parallelism deviation of axis related to axis in case of cylindrical tolerance zone. The input data is information about: the measuring machine (maximum permissible error of the length measurement) and probing system (maximum permissible error of the probing system) accuracy, the workpiece geometrical shape (overall dimensions, mutual arrangement of geometrical features), orientation and location of the measured workpiece in the measuring part of the co-ordinate measuring machine (CMM) and the used styli configuration. The information about the geometrical errors of CMM and probing system is obtained in an experimental way by the procedure similar to CMM calibration. The remaining information is obtained from the elaborated part program of the workpiece.