Przyczynek do ideografii pojęcia całości społecznej

Idea całości pojawia się w każdym rodzaju i gatunku myśli społecznej. Jej pojęcia ustanawiają myślenie społeczne i myśl społeczną pierwej, zanim doczeka się ona jakiejś teorii siebie samej. Gdy się jej dorobi, zasady sprecyzowane w procedurach metodologicznego i teoretycznego holizmu mają ugruntowanie w intuicjach i pojęciach ogólnych, jeśli tylko dają się one wysłowić w językach naturalnych. Pojęcia całości społecznej fundowały podstawy socjologii i pytania o ontologię rzeczywistości, którą opisują. W szczególności miały one i nadal mają udział w kształtowaniu dyskursu teoretycznego nauk społecznych. Od początku ich samowiedzy teoretycznej, od czasu dyskusji z przełomu XIX i XX wieku o statusie naukowym socjologii, uzasadnienie wiedzy socjologicznej domagało się przygotowania filozoficznego, odpowiedzi na pytanie, czym jest jej przedmiot jako struktura ontologiczna. Artykuł przedstawia te odpowiedzi w wybranych konfiguracjach dyskursu o narodzie na przełomie XIX i XX wieku w Polsce.

The idea of wholeness appears in every kind and genre of social thought. Its concepts establish social thinking and social thought before it would have some theory of itself. When it is achieved, the principles specified in the procedures of methodological and theoretical holism are grounded in intuitions and general concepts, as long as they can be expressed in natural languages. The concepts of social totality created the foundations of sociology and questions about the ontology of the reality they describe. In particular, they have had and still are involved in shaping the theoretical discourse of social science. From the beginning of their theoretical self-knowledge, from the time of the discussion on the scientific status of sociology at the turn of the 20th century, the justification of sociological knowledge demanded philosophical preparation, an answer to the question of what its subject is as an ontological structure. The article presents these answers in selected configurations of the discourse about the nation at the turn of the nineteenth and twentieth centuries in Poland