Disturbances of mineral metabolism are one of the many complications observed in patients
with renal failure. Fluids used in dialysotherapy may introduce elements to a patient’s
body. On the other hand, some trace elements may be removed. Dialysis fluids contain
chlorides of calcium (Ca), magnesium (Mg), sodium (Na), and potassium (K), but they
may also be contaminated by toxic metals. In the first part of our work the amounts of Mg,
Ca, zinc (Zn), and iron (Fe) were determined in samples of hemodialysis fluids just before
and after a dialyzer. The concentration of copper (Cu), aluminium (Al), lead (Pb), cadmium
(Cd), and chromium (Cr) were measured by the atomic absorption spectrometry method
(AAS) in a graphite furnace (GFAAS) in the same dialysates. The average concentration
of Cu in dialysis fluids before and after dialyzer was 13.51 and 10.51 μg L-1 respectively,
Al – 8.72 and 7.88 μg L-1, Pb – 24.03 and 22.81 μg L-1, Cd – 1.09 and 1.07 μg L-1, Cr – 5.91
and 6.28 μg L-1. Except for Cr (p < 0.05), the comparison of concentrations of all the measured
elements before and after haemodialysis did not show any significant differences.
Positive significant correlations between the element concentration before and after a dialyzer
were found for Al (r = 0.33030 and Cd (r = 0.7496). In the samples of dialysis fluids
of patients who had been dialyzed for less than one year, a negative balance of elements
was found, except Pb. The balance was positive in patients who had been dialyzed for more
than a year. Our findings also show statistically significant negative correlation between
duration of dialysis treatments and Al concentration. Statistically, the examined dialysis fluids
seem to be safe for dialyzed patients. However, individual data show that it is important
to control elemental levels in dialyzates used for many years to prevent some complications
in these patients.
Zaburzenia w gospodarce mineralnej to jedno z wielu powikłań obserwowanych u pacjentów
ze schyłkową niewydolnością nerek. Płyny stosowane w dializoterapii mogą do organizmu
dostarczać pierwiastki, ale mogą je także z niego usuwać. W składzie płynów dializacyjnych
znajdują się chlorki Ca, Mg Na i K. Mogą one także zawierać inne metale będące
ich zanieczyszczeniami. W pierwszym etapie pracy oznaczono stężenie Ca, Mg, Zn i Fe
w 38 próbkach płynów dializacyjnych przed i za dializatorem. Stężenie tych pierwiastków
nie zmieniło się w sposób istotny statystycznie, ale stężenie Zn było o ok. 7% wyższe w płynie
po zabiegu, a w kilku z nich stwierdzono podwyższone stężenie Fe. Celem pracy było
oznaczenie w tych samych dializatach stężeń pierwiastków śladowych istotnie wpływających na funkcje organizmu. Porównawcze oznaczenia stężenia miedzi (Cu), glinu (Al), ołowiu
(Pb), kadmu (Cd) i chromu (Cr) wykonano metodą spektrometrii absorpcji atomowej
z atomizacją w piecu grafitowym (GFAAS). Zastosowane procedury analityczne zapewniają
dobrą czułość i precyzję metody. Średnie stężenie Cu w płynach przed i za dializatorem
wynosiło 13,51 i 10,51 μg L-1, Al – 8,27 i 7,88 μg L-1, Pb – 24,03 i 22,81 μg L-1, Cd – 1,09
i 1,07 μg L-1, Cr – 5,91 i 6,28 μg L-1. Z wyjątkiem Cr (p<0,05), stężenie pierwiastków w płynach
przed i za dializatorem nie różniło w sposób statystycznie istotny. Dodatnie istotne
korelacje między zawartością pierwiastków przed i za dializatorem wyznaczono dla Al
(r = 0,3303) i Cd (r = 0,7496). W próbkach płynów dializacyjnych pacjentów dializowanych
w czasie krótszym niż rok stwierdzono, z wyjątkiem Pb, ujemny bilans pierwiastków, a powyżej roku – dodatni. Stwierdzono ujemną istotną korelację między czasem trwania dializoterapii
a stężeniem Al.
Badane płyny dializacyjne, uwzględniając ocenę statystyczną, nie zwiększają ekspozycji
pacjentów dializowanych na oznaczane metale ciężkie. Z analizy danych indywidualnych
wynika jednak, że płyny te, ze względu na systematyczne stosowanie w ciągu wielu lat,
mogą wywierać wpływ na status mineralny pacjenta, i dlatego też pod tym kątem powinny
być kontrolowane.