Compared with other European countries, Poles do not eat enough leafy vegetables,
or example endive, which belongs to Asteraceae family. In Poland, endive is not a popular
vegetable and is grown only amateur gardeners.
Endive is one of the most nutritious and healthy leafy vegetables. It contains more
minerals (especially phosphorus, calcium and potassium), provitamin A and vitamins B1, B2
and C than lettuce, which is more popular in our country. Because of its high content of
bitter compounds, endive has properties that can aid digestion.
In our experiment, the content of macro- and micronutrients and nitrates in leaves of
two endive cultivars was studied. One of the cultivars was Riccia a cuor ol’oro sel blondie
– a botanical variety escarole (Cichorium endivia var. latifolium), with smooth leaves and
the other one was Blonda a cuor plen – from the curled endive group (Cichorium endivia
var. crispum) with fringed leaves. A field experiment was conducted in 2004-2006 at the
Horticultural Experimental Station in Dołuje near Szczecin.
The experiment was set in a one-factorial, randomized block design with three replications.
The plot area was 2.88 m2 (1.80×1.60 m). Cucumber grown in manure was the
forecrop.
Seeds of endive were sown in a seed-bed on 20 June (in both years of the research).
Transplants were planted on an open field at the phase of 4-6 leaves on 18 July (in 2006)
and on 20 July (in 2007), in 40×30 cm distance. Leaf rosettes were harvested once: on 13
September (in 2006) and 8 September (in 2007). The results were statistically analysed by
Tukey’s test, at the significance level of 0.05. It was proven that the content of macro- and micronutrients in endive leaves depended
significantly on a cultivar. The curled endive cultivar (var. crispum) was characterized
by a higher content of magnesium, iron, manganese and copper, while the leaves of the
escarole cultivar (var. latifolium) contained more phosphorus, potassium, calcium and zinc
but less nitrates.
The cultivar Riccia a cuor ol’oro sel blondie (from the escarole group) contained more
phosphorus, potassium and calcium, as mean values for the two years of the study. Regarding
phosphorus – in the first year of the study, differences in the content of this macronutrient
were not significant. However, significantly higher accumulation of phosphorus
was determined in the second year in leaves of the botanical variety escarole, the fact
what was also confirmed by the mean for both years of the study. This cultivar was also
characterized by a significantly higher content of potassium (on average by 47.8%) and
calcium (by 7.4%) in comparison with the curled endive. However, comparing the two cultivars,
significantly higher amounts of magnesium (on average 187.9 mg 100 g–1 d.m.) and
sodium (3.0 mg 100 g–1 d.m.) were assessed in the leaves of the endive cultivar from the
curled endive group.
It was proved that tested in the experiment cultivars differed significantly according
to the macroelement content (Fe, Mn, Cu and Zn) in the edible parts of the plants.
W Polsce w porównaniu z innymi krajami europejskimi obserwuje się za małe spożycie
gatunków należących do grupy warzyw liściowych. Jednym z takich warzyw jest endywia –
z rodziny astrowatych (Asteraceae), roślina mało znana, uprawiana jedynie amatorsko.
Endywia należy do cennych warzyw liściowych, które charakteryzują się wysoką wartością odżywczą i prozdrowotną. W porównaniu z bardziej popularną w naszym kraju sałatą, zawiera więcej soli mineralnych (zwłaszcza fosforu, wapnia i potasu), prowitaminy A
oraz witamin B1, B2 i C. Dzięki zawartości substancji gorzkich ma działanie pobudzające
trawienie.
Celem badań była ocena zawartości makro- i mikroelementów oraz azotanów w liściach
dwóch odmian endywii: Riccia a cuor ol’oro sel blondie, należącej do odmiany botanicznej
eskariola (Cichorium endivia var. latifolium) o gładkich liściach, i Blonda a cuor
plen – z grupy endywii kędzierzawej (Cichorium endivia var. crispum) o liściach fryzowanych.
Doświadczenie założono w latach 2004-2006, w Warzywniczej Stacji Badawczej w Dołujach k. Szczecina.
Było to doświadczenie 1-czynnikowe, założone metodą bloków losowych, w 3 powtórzeniach.
Powierzchnia poletka doświadczalnego wynosiła 2,88 m2 (1,80×1,60 m). Przedplonem
dla endywii był ogórek uprawiany na oborniku. Nasiona endywii wysiewano na rozsadniku
20 czerwca (w obu latach uprawy), natomiast rozsadę w fazie 4-6 liści właściwych
sadzono na miejsce stałe 18 lipca (2006 r.) i 20 lipca (2007 r.), w rozstawie 40×30 cm. Zbiór
rozet liściowych wykonano jednorazowo 13 września (2006 r.) i 8 września (2007 r.).
Wyniki opracowano statystycznie z użyciem testu Tukeya na poziomie istotności α=0,05.
Stwierdzono, że zawartość makro- i mikroelementów w liściach endywii była w sposób
istotny uwarunkowana zmiennością odmianową. Odmiana endywii z grupy crispum (kędzierzawej)
odznaczała się wyższą zawartością magnezu oraz żelaza, manganu i miedzi. Liście
roślin odmiany endywii z grupy latifolium (eskariola) zawierały więcej fosforu, potasu,
wapnia i cynku, a jednocześnie mniej azotanów. Odmiana Riccia a cuor ol’oro sel blondie (z grupy eskariola) zawierała średnio w 2 latach
badań więcej fosforu, potasu i wapnia. W odniesieniu do fosforu, w 1. roku badań
różnice zawartości tego makroskładnika u obu odmian okazały się nieistotne, natomiast
w 2. roku stwierdzono istotnie większą koncentrację tego pierwiastka w liściach odmiany
botanicznej eskariola, co potwierdziły średnie wyniki z 2 lat badań. U tej odmiany wykazano
również wyższą zawartością potasu (średnio o 47,8%) i wapnia (o 7,4%) w porównaniu
z endywią kędzierzawą. Natomiast istotnie więcej magnezu (średnio 187,9 mg 100 g–1 d.m.
mg) i sodu (3,0 mg 100 g–1 d.m.) zawierały liście endywii z grupy endywii kędzierzawej.
Wykazano równie¿ znaczne zróżnicowanie zawartości mikroskładników (Fe, Mn, Cu
i Zn) w części jadalnej badanych odmiany endywii.
