The elements of specific biological activity in therapeutic waters in Polish health resorts

The study characterizes specific therapeutic waters in Polish health resorts, which contain iodide, fluoride, silicon, sulphides, iron(II), carbon dioxide and radon in concentrations that ensure the therapeutic status of water and specify how it can be used for medical treatment. Based on the physicochemical analysis, it has been verified that among 160 waters from 39 health resorts, 37 contain Fe(II) in concentrations > 10 mg dm–3, which means that they can be classified as ferruginous. Twelve waters containing fluoride in concentrations > 2 mg dm–3 were recognized as therapeutic fluoride waters. Five waters were classified as siliceous ones owing to the content of silicon compounds above 70 mg dm–3 (H2SiO3). Twenty-eight of the analysed waters contain sulphides (H2S+HS–) in concentrations > 1 mg dm–3 and 64 waters contain iodide in concentrations > 1 mg dm–3. Carbon dioxide, which occurs in 72 waters in concentrations above 1 g dm–3 (acidulous waters), proved to be the most widespread component. Waters which contain radon in an amount corresponding to the radiation of 74 Bq (2 nCi) in 1 dm3 are classified as radon waters. Ten of the analysed waters were found to contain this element. The waters were highly varied in chemical composition and type of specific components. Sulphurous waters are mainly used for mineral baths; ferruginous waters are drunk; fluoride and silicon-rich waters are taken for mineral baths and iodide waters are used for mineral baths and inhalations. Using these waters in balneotherapy is an important part of spa treatment and defines different healing profiles of Polish health resorts.

W pracy przedstawiono charakterystykę leczniczych wód swoistych polskich uzdrowisk. Są to wody zawierające jodki, fluorki, związki krzemu, związki siarki (II), żelazo (II), dwutlenek węgla i radon w stężeniach decydujących o statusie leczniczym wody i sposobie jej wykorzystania do zabiegów kuracyjnych. Na podstawie wyników analiz fizykochemicznych stwierdzono, że spośród 160 wód pochodzących z 39 miejscowości uzdrowiskowych 37 wód zawiera żelazo (II) w stężeniu > 10 mg dm–3 wymaganym dla uznania wody za żelazistą 12 wód zawierających fluorki w stężeniu > 2 mg dm–3 uznano za lecznicze wody fluorkowe; 5 wód ze względu na zawartość związków krzemu w stężeniu > 70 mg dm–3 (H2SiO3) zaliczono do wód krzemowych; 28 wód zawiera związki siarki (II) w stężeniu > 1 mg dm–3 (HS– + H2S), a 64 wody zawierają jodki w stężeniu > 1 mg dm–3. Najczęściej występującym składnikiem swoistym wód leczniczych jest dwutlenek węgla, którego stężenie w 72 wodach przekracza 1 g dm–3 (szczawy). Wody zawierające radon w ilości, której odpowiada aktywność promieniotwórcza co najmniej 74 Bq dm–3 (2 nCi), są zaliczane do wód radonowych. Pierwiastek ten występuje w 10 badanych wodach. Omawiane wody charakteryzują się dużym zróżnicowaniem podstawowego składu chemicznego oraz zawartością ww. składników swoistych. Wody swoiste siarczkowe są wykorzystywane głównie do kąpieli, wody żelaziste do kuracji pitnych, wody fluorkowe i krzemowe do kąpieli, a jodkowe do kąpieli i inhalacji. Stosowanie tych wód w balneoterapii stanowi ważną część działalności uzdrowiskowej i uzasadnia różne profile lecznicze polskich uzdrowisk.