Deportacja we francuskich legislacjach czasów ancien régime’u świetle wielowiekowej tradycji instytucjonalnej

Artykuł jest poświęcony instytucji deportacji, głównie we francuskim systemie prawnym i rzeczywistości politycznej doby monarchii absolutnej. Deportacja nie jest pojęciem jednoznacznym. Nie jest też jednolicie definiowaną instytucją prawną. Zarówno jej obecność i uzasadnienie, jak i kształt materialnoprawny oraz jego proceduralna oprawa są wypadkową wielu czynników i okoliczności, które determinują zwłaszcza tradycja, mentalność, system polityczny, a także warunki geograficzne, związane z terytorialną strukturą państwa. Instytucja ta nie była oryginalną konstrukcją prawa francuskiego, choć na przestrzeni wieków, w szczególnych okolicznościach politycznych burzliwych dziejów francuskiej państwowości, nabierała specyficznych cech. Komparatystyczna metoda eksploracji i kilkusetletnia perspektywa temporalna umożliwiły obserwację ewolucji tej instytucji prawnej oraz ocenę jej w formie wniosków de lege lata i de lege ferenda.

The article is devoted to the institution of deportation mainly in the French legal system and in the political reality of the absolute monarchy period. Deportation is by no means an unambiguous concept. It is also not a uniformly defined legal institution. Its presence and justification, its substantive and legal shape as well as its procedural setting were a result of numerous factors and circumstances which were determined in particular by tradition, mentality, political system as well as by geographical conditions, which were connected with the territorial structure of the state. This institution was not an original construct of French law. However, over the centuries, it took on specific features in the particular political circumstances of the turbulent history of French statehood. The comparative method of exploration and the centuries-old temporal perspective made it possible to observe the evolution of this legal institution as well as to evaluate it in the form of de lege lata and de lege ferenda conclusions.