The exchangeable cations in alluvial soils formed from calcareous sinter in the Unislawski Basin

The samples were taken from 7 profiles of alluvial soils formed from varied gytias on calcareous sinter. The research concerned determination of composition of exchangeable cations and basic saturation. In the analysed soils, lithologic discontinuities in the profile structure were observed. The calcareous sinter located in the lower part of the profile caused characteristic water properties and occurrence of gleyic process. The investigated soil profiles were varied in their morphological structure and physicochemical properties. Fluctuations in the content of carbonates, organic mater and non-carbonate mineral substance confirmed the existence of several cycles in the formation of these soils. The basic saturation (S) of the analysed soils ranged between 287.4 and 2238.7 mmol(+) kg–1. The highest values were detected in gytia horizons (gyd), and the lowest ones - in gleyic horizons (G). The dominant cation in sorption complex of all horizons was calcium, and its highly differentiated content ranged from 245.3 to 2089.6 mmol(+) kg–1. Magnesium was the second most abundant cation in sorption complex. The content of Mg2+ ranged from 19.4 mmol(+) kg–1 in clay-lime gytia horizons to 143.5 mmol(+) kg–1 in lime gytia horizons. The lowest in the content among exchangeable cations in the analysed samples was potassium (0.6-12.9 mmol(+) kg–1). Our comparison of the divalent cation content (Ca2+, Mg2+) and monovalent cation content (Na+, K+) showed significant instability of the balance between these groups of cations, which was confirmed by a very wide range of the ratio (21.3-333.1) calculated between these two groups of cations. The amount of alkaline cations in the analysed soilsfollowed this order: Ca2+ > Mg 2+ > Na+ > K+ .

W próbkach z 7 profili glebowych gleb aluwialnych, wytworzonych ze zróżnicowanych utworów gytiowych podścielonych martwicą wapienną, badano skład zasadowych kationów wymiennych oraz ich sumy. Analizowane gleby wykazały nieciągłość litologiczną w budowie profilowej i wyraźną trójczłonowość. Leżąca w spągu profilu glebowego martwica wapienna wpłynęła na gospodarkę wodną, powodując występowanie procesu glejowego. Profile glebowe wykazały duże zróżnicowanie nie tylko w budowie morfologicznej, ale także we właściwościach fizykochemicznych. Stwierdzone wahania zawartości węglanów, substancji organicznej i niewęglanowej substancji mineralnej, wskazują na występowanie wielu cykli w kształtowaniu badanych gleb. Suma zasadowych kationów wymiennych (S) kształtowała się od 287,4 do 2238,7 mmol(+) kg–1. Najwyższą wartość stwierdzono w poziomach gytii detrytusowej (gyd), a najniższą w poziomach glejowych (G). Dominującym kationem wysycającym kompleks sorpcyjny był wapń, a jego ilości były zróżnicowane – od 245,3 do 2089,6 mmol(+) kg–1. Drugim kationem pod względem ilości występowania w kompleksie sorpcyjnym był magnez. Zawartość magnezu w badanych glebach wynosiła od 19,4 mmol(+) kg–1 w poziomach gytii ilasto-wapiennej do 143,5 mmol(+) kg–1 w poziomach gytii wapiennej. W badanych profilach odnotowano najmniej potasu wymiennego (0,6-12,9 mmol(+) kg–1). Analiza zawartości kationów dwuwartościowych (Ca2+, Mg2+) oraz jednowartościowych (Na+, K+) wykazała, że w badanych glebach występuje wyraźne zachwianie równowagi między analizowanymi kationami. Oznaką zaburzenia równowagi był szeroki zakres omawianego ilorazu – od 21,3 do 333,1. Szereg ilościowy kationów o charakterze zasadowym w analizowanych glebach układał się następująco: Ca2+ > Mg 2+ > Na+ > K+.