Ocena zawartości smektytu w niektórych ceramicznych surowcach ilastych na podstawie spektrofotometrycznych badań sorpcyjnych

Przedmiotem badań była ocena zawartości smektytu w wybranych iłach krakowieckich, stanowiących podstawowy surowiec przemysłu ceramiki budowlanej w południowo-wschodniej Polsce. Badania te przeprowadzono stosując głównie spektrofotometryczne metody sorpcyjne przy użyciu trietylenotetraaminy miedzi (II) (TETA Cu(II)) oraz błękitu metylenowego. Uzyskane wyniki różniły się względem siebie, a różnice w oznaczeniach dochodziły do 6%. Stwierdzono, że bardziej dokładną ocenę zawartości smektytu uzyskuje się przy zastosowaniu sorpcji jonowymiennej kompleksu miedzi. Badane iły charakteryzują się zmienną zawartością tego minerału mieszczącą się w przedziale 13 – 20%. W celu weryfikacji wyników oznaczeń wykonano również analizy: rentgenograficzną i składu ziarnowego. Podwyższona zawartość chlorytu w badanych próbkach i częściowa koincydencja jego najbardziej diagnostycznego, niskokątowego refleksu 14 Å z refleksem smektytu 12,5÷15 Å uniemożliwiła jednak jednoznaczne oszacowanie udziału tego drugiego minerału.

The object of the study is the analysis of smectite content in selected Krakowiec clays that are basic materials for construction ceramics industry in south-eastern Poland. The studies were carried out mainly by means of sorption-spectrophotometric methods with copper (II) triethylenetetramine (TETA Cu(II)) and methylene blue. The results differed in respect to each other and differences of determination were as high as 6%. It was found that more accurate analysis of smectite content can be achieved using ion-exchange sorption of copper complex. Studied clays have variable content of smectite in the range of 13 – 20%. In order to verify determination results, X-ray and particle size distribution analysis were also performed. The increased chlorite content in studied samples and the partial coincidence of its most diagnostically useful low-angle reflection (14 Å) with the smectite reflection 12.5-15 Å have made it impossible to accurately estimate content of the latter.