Content of chemical elements in muscular tissue and liver of male kids and ram lambs in Central-Eastern Poland

The aim of the study was to estimate the content of Pb, Cd, Zn, Mn, Cu, Fe, Ca in meat and liver of male kids and ram lambs fed mixtures containing 10% of flax seeds. Castrated male kids (n = 7) of White Upgraded breed and castrated ram lambs (n = 7) of Polish Lowland sheep fattened up to about 35 kg of body weight were used as experimental material. The animals were fed mixture CJ ad libitum, supplemented with 10% of flax seeds and meadow hay as a structural supplement. Contents of the chemical elements were analysed in samples of longissimus dorsi muscle. The content of Cd (0.01 mg kg–1) in male kid meat was lower than in ram lamb meat (p ≤ 0.05). Similarly, Pb content was lower (p ≤ 0.05) in male kids (0.04±0.003 mg kg–1) than in ram lambs (0.07±0.002 mg kg–1). Slightly lower content of Pb (by 0.01 mg kg–1) and Cd (by 0.01 mg kg–1) in male kid liver was determined, and the differences were statistically insignificant. Significantly larger (p ≤ 0.01) Cu content (1.14±0.07 mg kg–1) in muscular tissue of ram lambs was also stated. Male kid meat, however, was richer in Mn, Fe, Zn and Ca, with the differences tested at p ≤ 0.05 and p ≤ 0.01. The liver was an organ which accumulated not only Pb and Cd but also Cu, Mn and Zn both in ram lambs and male kids. Especially high level of Cu and Mn in liver was found, which could be the result of a high content of the chemical elements in mixtures. Moreover, significantly larger content of Ca (15.24±1.68 mg kg–1) in ram lamb liver compared to male kid liver was stated. On the other hand, muscular tissue of male kids contained more Ca (21.94±1.74 mg kg–1) than that of ram lambs. The content of chemical elements (especially heavy metals) in muscular tissue and liver was lower than the norms established by the Minister for Health and the European Committee, which prove that the tested food products were fully safe for consumption.

Celem badań było określenie zawartości Pb, Cd, Zn, Mn, Cu, Fe, Ca w mięsie i wątrobie koziołków i tryczków żywionych mieszanką pełnoporcjową z 10% udziałem nasion lnu. Materiał doświadczalny stanowiły wykastrowane koziołki (n = 7) rasy białej uszlachetnionej i wykastrowane tryczki (n = 7) polskiej owcy nizinnej, tuczone do masy ciała ok. 35 kg. Zwierzęta doświadczalne otrzymywały do woli przemysłową mieszankę treściwą CJ, dodatek 10% nasion lnu oraz siano łąkowe jako dodatek strukturalny. Próby do analizy pobrano z mięśnia najdłuższego grzbietu (m. longissimus dorsi), w którym oznaczono zawartość pierwiastków. W mięsie koziołków stwierdzono niższą zawartość Cd (0.01 mg kg–1) ni¿ u tryczków – p ≤ 0.05. Podobnie poziom Pb był niższy (p ≤ 0.05) w grupie koźląt (0.04±0.003 mg kg–1) w porównaniu z tryczkami (0.07±0.002 mg kg–1). W wątrobie koźląt stwierdzono nieznacznie niższy poziom Pb oraz Cd (0.01 mg kg–1) – różnice nieistotne statystycznie. Istotnie wyższą (p ≤ 0.01) zawartość Cu (1.14±0.07 mg kg–1) w tkance mięśniowej stwierdzono u tryczków. Natomiast mięso koziołków było bogatsze w Mn, Fe, Zn i Ca – różnice p ≤ 0.05 i p ≤ 0.01. Wątroba była narządem koncentracji nie tylko Pb i Cd, ale Cu, Mn i Zn zarówno u tryczków, jak i koziołków. Zaobserwowano szczególnie wysoki poziom Cu i Mn w wątrobie, czego przyczyną mógł być wysoki poziom tych pierwiastków w paszy. Ponadto w wątrobie tryczków stwierdzono istotnie (p ≤ 0.01) wyższy poziom Ca (15.24±1.68 mg kg–1) niż u koziołków. Natomiast tkanka mięśniowa koziołków zawierała więcej Ca – 21.94±1.74 mg ≤ kg–1. Stężenie pierwiastków, szczególnie metali ciężkich, w tkance mięśniowej i wątrobie było poniżej dopuszczalnych norm podanych przez Ministra Zdrowia i WE, co kwalifikuje je jako surowce żywnościowe w pełni bezpieczne do spożycia.