Wykorzystanie instrumentalnej oceny zaburzeń połykania u pacjentów po operacjach rekonstrukcyjnych wolnym płatem z powodu nowotworów jamy ustnej i gardła

Cel pracy: Ocena korzyści z zastosowania instrumentalnych metod badania zaburzeń połykania w procesie diagnostycznym i zaplanowaniu terapii u pacjentów z dysfagią, po operacjach rekonstrukcyjnych z powodu nowotworów jamy ustnej i gardła. Materiał i metody: Od stycznia do września 2016 roku przeprowadzono badania instrumentalne zaburzeń połykania u 7 chorych operowanych z powodu raka jamy ustnej i gardła z rekonstrukcją wolnym płatem. Wszyscy pacjenci byli badani kilkukrotnie po zabiegu zgodnie z jednolitym protokołem: 1) ocena zaburzeń anatomicznych i deficytów neurologicznych związanych z zakresem operacji, 2) przesiewowy test połykania wody, 3) badanie fiberoskopowe i/lub wideofluroskopia. Wyniki: Wszyscy chorzy zgłaszali zaburzenia połykania i niezamierzony spadek masy ciała (średnio 5,9% wyjściowej masy ciała w ciągu 3 miesięcy). W teście połykania wody wynik negatywny (brak zaburzeń) otrzymało trzech chorych dla 5 ml wody oraz dwóch dla 10, 20 i 90 ml wody. W trakcie badania endoskopowego wykazano: aspirację (ślina, płyn), penetrację (puree, płyn), przedwczesne połykanie (puree, płyn), multipołknięcia (płyn, puree, pokarm stały) oraz zaleganie (ślina, płyn, puree, pokarm stały). W czasie wideofluroskopii największym problemem było zaburzenia fazy oralnej połykania: problemy z formowaniem bolusa, ruchy pompujące języka, zaleganie w przedsionku jamy ustnej, przedwczesne połykanie, opóźniony odruch połykowy. W trakcie gardłowej fazy połykania stwierdzono: zalegania w zachyłkach gruszkowatych i dołkach zajęzykowych, osłabioną elewację krtani, penetrację, aspirację oraz multipołknięcia. Wnioski: Badania instrumentalne pomagają w szczegółowej diagnostyce dysfagii u osób po operacjach onkologicznych. Są niezbędnym narzędziem w planowaniu procesu terapeutycznego, ustalenia wskazań do odpowiedniego sposobu odżywiania, co pozwala na optymalny proces gojenia po dużych zabiegach rekonstrukcyjnych w obrębie głowy i szyi.