Collective Labour Rights of Self-Employed Persons on the Example of Spain: is There any Lesson for Poland?

This paper aims to analyse collective labour rights of both “classic” selfemployed persons and economically dependent self-employed workers under the Spanish Statute of Self-Employed Workers (Ley 20/2007 del Estatuto del Trabajo Autónomo). The author applies comparative analysis and critical reasoning with a view to answering the questions: is the scope of protection wide enough, and can Poland draw a lesson from it? The paper presents evidence that demonstrates that among all self-employed workers, only economically dependent self-employed workers are granted the right to bargain collectively. However, findings suggest that in practice, collective bargaining is stymied mainly because it takes place only at the enterprise level, and because the number of economically dependent self-employed workers is minimal. The paper concludes that collective labour rights under the Statute of Self-Employed Workers could be better protected (especially as regards “classic” self-employed persons). On the other hand, however, in Poland, the lack of any criteria that would enable a diversification of the scope of collective rights granted to self-employed persons is subject to criticism. It appears that in some areas the legislator should differentiate the scope of protection. The criterion of economic dependence, which exists in Spanish law, could be successfully used for this purpose.

Celem artykułu jest analiza zbiorowych praw pracowniczych zarówno „klasycznych” samozatrudnionych, jak i samozatrudnionych ekonomicznie zależnych w świetle hiszpańskiej ustawy Prawo samozatrudnionych (Ley 20/2007 del Estatuto del Trabajo Autónomo). Autorka posługuje się metodą porównawczą i wykorzystuje krytyczne rozumowanie, aby odpowiedzieć na pytania: czy zakres ochrony jest dostatecznie szeroki i czy Polska może wyciągnąć wnioski z uregulowań hiszpańskich. W artykule wskazano, że spośród wszystkich samozatrudnionych tylko osoby samozatrudnione ekonomicznie zależne mają prawo do rokowań zbiorowych. Wyniki sugerują jednak, że w praktyce negocjacje zbiorowe są trudne, głównie dlatego, że odbywają się one wyłącznie na poziomie przedsiębiorstwa oraz ponieważ liczba pracowników samozatrudnionych ekonomicznie zależnych jest znikoma. W artykule podniesiono, że zbiorowe prawa pracownicze wynikające z Prawa samozatrudnionych mogłyby być lepiej chronione (zwłaszcza w odniesieniu do „klasycznych” samozatrudnionych). Z drugiej strony w Polsce krytykuje się brak jakichkolwiek kryteriów, które pozwalałyby na zróżnicowanie zakresu praw zbiorowych przysługujących osobom prowadzącym działalność na własny rachunek. Wydaje się, że w niektórych obszarach ustawodawca powinien zróżnicować zakres ochrony. W tym celu z powodzeniem można zastosować kryterium zależności ekonomicznej, które istnieje w prawie hiszpańskim.