Językowy obraz wolności w pismach ks. Franciszka Blachnickiego

Analiza językowego obrazu wolności w pismach ks. Franciszka Blachnickiego, założyciela Ruchu „Światło-Życie”, wskazuje kilka ważnych cech tego obrazu. Charakteryzuje się on dużym bogactwem leksemów odnoszących się do pola pojęciowo-leksykalnego wolności i niewoli. W obrębie tych dwóch pól można wymienić różnego typu relacje znaczeniowe, ale dominują pary opozycyjnych leksemów typu: wolny – niewolnik, wyzwolenie – zniewolenie, wolność – swawola. W obrazie wolności ks. F. Blachnickiego określenia pozytywne górują zdecydowanie przed określeniami negatywnymi. Autor używa łagodniejszych terminów na określenie złego używania wolności, np. zamiast o swawoli czy samowoli mówi o pseudowolności. Rezygnuje z żywej w dyskursie religijnym metafory niewoli jako określenia szczególnego oddania się Bogu i ludziom. W zamian proponuje synonimy zależność i służba, chcąc uniknąć zdecydowanie pejoratywnej konotacji, jaką niesie w połączeniach typu niewola miłości słowo niewola.

An analysis of the linguistic image of wolność (freedom) in the writing of Fr. Franciszek Blachnicki, the founder of the “Light-Life” movement, has revealed several important features of the image. It is characterized by a large number of lexemes referring to the conceptual and lexical field of wolność (freedom) and niewola (slavery). Various types of semantic relations can be identified within these two fields, but pairs of opposing lexes: wolny (free) – niewolnik (slave), wyzwolenie (liberation) – zniewolenie enslavement), wolność (freedom) – swawola (playfulness) prevail. In the image of freedom by Fr. F. Blachnicki, positive definitions definitely outnumber the negative ones. The author used softer terms to describe the ill-conceived use of wolność (freedom), e.g., instead of swawola (frolics) or samowola (arbitrariness), he mentioned pseudowolność (pseudo-freedom). He surrendered the metaphor of niewola (captivity), typical of the religious discourse, as a description of special devotion to God and people. In return, he proposed synonyms for zależność (dependence) and służba (service), in order to avoid the pejorative connotation of the word niewola (slavery) in clusters like niewola miłości (bondage of love).