Instytucja obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w jednostkach samorządu terytorialnego stopnia regionalnego

Będąca przedmiotem rozważań podjętych w artykule obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jest uprawnieniem grupy mieszkańców do zainicjowania procesu tworzenia prawa miejscowego przez organy stanowiące gminy, powiatu lub województwa. Jest ona jednym z instrumentów partycypacyjnych, umożliwiających udział obywateli w sprawowaniu władzy, choć nie wywiera bezpośrednio skutków wiążących dla organów stanowiących prawo i nie obliguje ich do uchwalenia proponowanych przez mieszkańców rozstrzygnięć. Ratio legis inicjatywy stanowi włączenie mieszkańców (zbiorowo) do katalogu podmiotów posiadających uprawnienie do wszczęcia procedury legislacyjnej na szczeblu lokalnym (gminnym, powiatowym) lub regionalnym (wojewódzkim), a więc ich formalna legitymizacja w tym procesie. W artykule przybliżono instytucjonalne, prawne oraz proceduralne uwarunkowania funkcjonowania tego mechanizmu, ze szczególnym uwzględnieniem praktyki wykorzystania obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w jednostkach samorządu terytorialnego szczebla wojewódzkiego. Zaprezentowano przeglądową analizę podjętych dotychczas inicjatyw w województwach: podkarpackim, świętokrzyskim, śląskim i małopolskim, charakteryzując ich przebieg i efekty legislacyjne.  

Local citizens’ legislative initiative is the right of a group of inhabitants to initiate the process of creating local law by the councils of a commune, district, or voivodeship. It is one of the participatory instruments allowing citizens to participate in the exercise of power, although it does not have directly binding effects on the lawmaking bodies and does not oblige them to adopt the solutions proposed by residents. The ratio legis of the initiative is the inclusion of citizens (collectively) in the catalogue of entities having the right to initiate the legislative procedure at the local (commune, district) or regional (voivodeship) level, and thus their formal legitimisation in the process. The article discusses the institutional, legal, and procedural conditions for the function of this mechanism, with particular emphasis on the practice of the use of local citizen’s legislative initiative in local government units at the voivodeship level. The author undertakes a review analysis of the initiatives taken so far – in the Podkarpackie, Świętokrzyskie, Śląskie, and Małopolskie Voivodeships, characterising their course and legislative effects.