Przestępczość pracownicza na przykładzie kradzieży starodruków z Biblioteki Wojewódzkiej i Miejskiej im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze: analiza kryminalistyczna i stopień zagrożenia

Starodruki, które znajdują się w zbiorach specjalnych bibliotek i stanowią dumę historii Polski, padają łupem złodziei – ci zaś stanowią zaledwie ogniwo w łańcuchu prowadzącym do dobrze sytuowanych kolekcjonerów. Złodziejski proceder niesie szczególnie duże zagrożenie dla Polski, niezbyt bogatej w zabytki piśmiennictwa w bibliotekach, gdyż rozbiory, a szczególnie II wojna światowa, spowodowały ogromne szkody w naszym dziedzictwie kultury. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metod i warunków wewnętrznych sprzyjających kradzieży dokonywanej przez pracowników na przykładzie kradzieży starodruków z biblioteki w Zielonej Górze. Inne przypadki z tej kategorii wewnętrznego złodziejstwa zostały opisane w literaturze (spektakularne kradzieże starodruków – inkunabułów i cymeliów w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie wykryte w kwietniu 1999 r. albo mniej głośna kradzież na dużą skalę, ale interesująca jako casus, w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Piotrkowie Trybunalskim). Rozwiązaniu problemu wewnętrznych kradzieży nie sprzyjają przeprowadzane nieregularne i z wieloletnim opóźnieniem pełne inwentaryzacje i niewykonywanie skontrum, a także braki odpowiedniego personelu w bibliotekach. Sprawa wewnętrznej kradzieży opisana w artykule pokazuje niedostateczne przestrzeganie przez antykwariuszy obowiązku zgłaszania policji zabytkowych pozycji niewiadomego lub podejrzanego pochodzenia.

Old prints, which are in the collections of special libraries and are the pride of Poland’s history, fall prey to thieves who are a link in the chain leading to wealthy collectors. Thieves’ practice poses a particularly great threat to Poland, which cultural heritage has been severely damaged due to historical events, especially during World War II. The purpose of this article is to present the methods and favorable internal conditions for thefts committed by employees on the example of the theft of antique books from the library in Zielona Góra. Other cases in this category of domestic theft have been described in the literature, such as the spectacular theft by internal thieves of old prints of incunabula and tzimelas in the Jagiellonian Library in Krakow detected in April 1999, or less public theft on a large scale, but interesting as a case, was the theft of antique books from the Provincial Public Library in Piotrków Trybunalski. Solving the problem of internal thefts is not favored by full inventorying and failure to perform inventories, carried out with many years of delay, as well as shortages of appropriate staff in libraries. The internal theft case described in this article shows that antiquarians are inadequately complying with their obligation to report historic items of unknown or suspected origin to the police.