Dyrektywa 2000/54/WE a strategia wykonywania pomiarów czynników biologicznych w zakładach pracy

Zawarte w dyrektywie 2000/54/WE wymagania są obecnie wdrażane do prawa polskiego, co ma istotne znaczenie dla profilaktyki chorób wywoływanych przez czynniki biologiczne, wśród osób wykonujących różne zawody. W celu zwiększenia efektywności działań profilaktycznych, wysoce pożądana jest nowelizacja tej dyrektywy, polegająca na dostosowaniu zawartych w niej: definicji, wykazu i klasyfikacji czynników biologicznych, do wymagań współczesnej nauki i sprecyzowaniu rodzaju pomiarów narażenia. W przyszłym kształcie dyrektywa powinna objąć bardzo istotne czynniki biologiczne o działaniu alergizującym i/lub toksycznym oraz pasożyty zewnętrzne, które obecnie zostały w niej pominięte. W ocenie stopnia zagrożenia, istniejące cztery grupy zagrożenia (1 – 4) powinny być zastąpione przez pięć grup (0 – 5). Postanowienia zawarte w artykułach 3. i 6. dyrektywy 2000/54/WE nakładają na pracodawcę obowiązek dokonywania oceny narażenia na czynniki biologiczne, natomiast nie ma zaleceń na temat metod przeprowadzenia tej oceny i sposobu wykonywania pomiarów. Ogólnie wiadomo, że w ocenie tego narażenia największe znaczenie mają wyniki pomiarów stężenia bakterii, grzybów i endotoksyny bakteryjnej w powietrzu środowiska pracy, które winny być dokonywane zgodnie z wytycznymi podanymi w normach Unii Europejskiej – EN 13098 i EN 14031. Wytyczne te winny być w przyszłości uzupełnione o wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń omawianych czynników biologicznych w poszczególnych środowiskach pracy. Przy podejmowaniu decyzji o przeprowadzeniu pomiarów czynników biologicznych w zakładzie pracy i ich zakresie należy brać pod uwagę stopień zagrożenia, określony na podstawie wywiadu i wizji lokalnej. Pomiary powinny być również wykonywane w wypadku występowania takich przypadków chorobowych lub objawów związanych z wykonywaną pracą, których charakter wskazuje, że mogły być wywołane przez czynniki biologiczne. Pomiary takie powinny być wykonywane także w wypadku stwierdzenia w lekarskich badaniach okresowych pracowników zmian w stanie ich zdrowia, które mogły być spowodowane działaniem czynników biologicznych w miejscu pracy.

Directive 2000/54/EC of the European Union, currently enforced in the Polish legislation system, is important for preventing diseases caused by biological agents in people in various occupations. To increasing the efficacy of prevention measures, it is highly desirable to amend this Directive, on the basis of an update of the definition, list, and classification of biological agents in accordance with the requirements of modern science and specification of the mode of exposure measurements. In future, the Directive should include very significant biological agents with allergenic and/or toxic properties, and ectoparasites, which are omitted in the present edition. In risk assessment, the existing four risk groups (1-4) should be replaced with five groups (0-4). The provisions of Articles 3 and 6 of Directive 2000/54/EC oblige the employer to assess the risk of exposure to biological agents but no recommendations are given concerning the mode of the assessment and measurement of that exposure. It is widely known that for the assessement of the risk of exposure to biological agents the results of measurements of the concentration of bacteria, fungi and bacterial endotoxin in workplace air are most important. Measurements should follow the recommendations given in European Standards EN 13098 and EN 14031. These recommendations should be supplemented in the future with occupational exposure limit values for the above-mentioned biological agents in specific work environments. At taking a decision on performing measurements of biological agents at the workplace and their scope, the degree of risk, determined on the basis of an interview and a visit to the workplace, should be considered. Measurements should also be performed if there are diseases or work-related symptoms which could be caused by biological agents. Similarly, measurements should also be performed if in the course of periodic medical examinations of workers abnormalities which could be caused by biological agents are detected.