Fantazmaty dziecięce w prozie autobiograficznej José Mauro de Vasconcelosa

W artykule omawiam trylogię autobiograficzną José Mauro de Vasconcelosa: Moje drzewko pomarańczowe, Rozpalmy słońce i Na rozstajach. Utwory te postrzegane mogą być jako powieści fantazmatyczne dla dzieci i młodzieży, gdzie wspomnienia z dzieciństwa zostały przez pisarza obudowane fantazmatami, które kreował jako dziecko. Istotny jest tu sposób prezentowania dzieciństwa z perspektywy dziecka jako podmiotu wyobrażającego, stającego się dzieciństwem bogatym w obrazy o proweniencji baśniowej. Odczytanie znaczenia tych wyobrażeń pozwala podkreślić ich katartyczny charakter. Dziecięce przeżywanie momentów granicznych osadzone jest tutaj celowo w sferze kompensacyjnych projekcji. W swej prozie autobiograficznej Vasconcelos odtwarza zatem nie tylko zdarzenia, które go ukształtowały, ale przede wszystkim sferę dziecięcych fantazmatów jako przykład magicznego myślenia dziecka o sobie i świecie, skłaniającego go do ważnych, czasami jednak tragicznych refleksji.

The article discusses a trilogy of the author’s autobiographical works encompassing My sweet orange tree, Let’s light the sun up and At the crossroads. These works can be seen as phantasmal stories for children and youth, which are based on author’s memories from childhood, significantly embedded in phantasmata that he has created as a child. An important feature is presenting childhood from the perspective of a child who becomes the imagining subject. This image of a childhood thus becomes rich in depictions stemming from fairy tales. Deciphering meanings of these depictions allows to underscore their cathartic character. The child’s experiences of transitional moments is here purposefully embedded in the sphere of compensatory projections. It is in his autobiographical prose that Vasconcelos therefore not only recreates the events that has shaped them, but first and foremost explores the sphere of children’s phantasm as an example of child’s magical thinking about the world and the self. These thoughts direct a child towards significant, though often tragic reflections.