N,N’-bis(2-Aminoetylo)- etylenodiamina : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy

N,N’-bis(2-Aminoetylo)etylenodiamina (TETA) jest żółtawą, lekko oleistą cieczą, bardzo dobrze rozpuszczalną w wodzie. N,N’-bis(2-Aminoetylo) etylenodiamina jest powszechnie stosowana jako: utwardzacz żywic epoksydowych, półprodukt przy produkcji środków pomocniczych (w przemyśle papierniczym, włókienniczym i do produkcji klejów) oraz półprodukt przy produkcji emulgatorów asfaltowych. Celem pracy było opracowanie i walidacja czułej metody oznaczania stężeń N,N’-bis(2-aminoetylo) etylenodiaminy w środowisku pracy w zakresie 1/10 ÷ 2 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN-482. Opracowana metoda oznaczania polega na przepuszczeniu badanego powietrza (zawierającego TETA) przez płuczkę wypełnioną roztworem kwasu chlorowodorowego. N,N’-bis(2-Aminoetylo)etylenodiaminę oznaczano w sposób pośredni – przez oznaczenie produktu jej reakcji z izotiocyjanianem 1-naftylu (NIT). Badania wykonano techniką wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) przy zastosowaniu chromatografu cieczowego Agilent Technologies (Niemcy) seria 1200 z detektorem diodowym (DAD). Do badań wykorzystano kolumnę Ultra C18 o wymiarach: 250 x 4,6 mm o dp = 5 μm, z przed kolumną o wymiarach: 10 x 4,0 mm (Restek, USA). Opracowana metoda jest liniowa (r = 0,999) w zakresie stężeń 0,6 ÷ 12 µg/ml, co odpowiada zakresowi 0,1 ÷ 2 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 60 l. Zastosowana metoda pobierania próbek umożliwia ilościowe pochłonięcie analitu w roztworze kwasu chlorowodorowego podczas przepuszczania badanego powietrza przez płuczkę. Opracowana metoda analityczna pozwala na selektywne oznaczenie N,N’-bis(2-aminoetylo)etylenodiaminy w powietrzu na stanowiskach pracy w obecności innych amin. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Metoda może być wykorzystana do oceny narażenia zawodowego na N,N’-bis(2-aminoetylo)etylenodiaminę w powietrzu na stanowiskach pracy. Opracowana metoda oznaczania N,N’-bis(2-aminoetylo)etylenodiaminy w powietrzu na stanowiskach pracy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

Triethylenetetramine (TETA) is a yellowish, slightly oily liquid very soluble in water. Triethylenetetramine is frequently used as a curing agents for epoxy resins, intermediary for auxiliary agents used in the paper industry, the textile industry and in glues or intermediate for asphalt emulsifiers.The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining concentrationsof TETA in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482.The method was based on passing the air which contains TETA through impringer filled with hydrochloric acid solution. TETA was determined indirectly by determining the product of its reaction with 1-naphtyhyl isothiocyanate (NIT). Studies were performed using high-performance liquid chromatography (HPLC) technique. An Agilent Technologies (Germany) chromatograph, series 1200, with a diode-array detector (DAD) was used in the experiment. An Ultra C18 column (250 × 4.6 mm,dp= 5 mm), with a precolumn (10 × 4.0 mm) was applied. The method is linear (r= 0.999) within the working range 0.6–12 μg/ml, which is equivalent to air concentrations from 0.1 to 2.0 mg/m3for a 60-L air sample.The analytical method described in this paper makes it possible to selectively determine TETA in workplace air in the presence of other amines. The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482. This method can be used for assessing occupational exposure to TETA and associated risk to workers’ health.The developed method of determining TETA has been recorded as an analytical procedure (see appendix).