2-Metylopentano-2,4-diol – pary, frakcja wdychalna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

2-Metylopentano-2,4-diol (glikol heksylenowy) w temperaturze pokojowej jest bezbarwną cieczą. Jest produktem pośrednim w syntezach chemicznych. Stosowany jest także jako selektywny rozpuszczalnik oraz w przemyśle środków czyszczących używanych w gospodarstwie domowym. 2-Metylopentano-2,4-diol posiada klasyfi kację zharmonizowaną jako działający drażniąco na oczy oraz na skórę. Substancja charakteryzuje się względnie małą toksycznością po narażeniu ostrym. 2-Metylopentano-2,4-diol po podaniu dożołądkowym wywołuje u badanych zwierząt głównie depresję ośrodkowego układu nerwowego, która się przejawia: zmniejszeniem aktywności zwierząt, zaburzeniami koordynacji mięśniowej, wiotkością mięśni, stroszeniem sierści oraz opadaniem powiek. Stwierdzano ponadto działanie znieczulające oraz narkotyczne związku. W doświadczeniu paszowym opisano działanie nefro- i hepatotoksyczne, manifestujące się obrzmieniem wewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych i rozszerzeniem proksymalnych kanalików nerkowych . Narażenie na 2-metylopentano-2,4-diol o stężeniu 240 mg/m3 w warunkach kontrolowanych powodowało u ochotników po 15-minutowym narażeniu podrażnienie oczu, natomiast 5-minutowe narażenie o stężeniu 400 mg/m3 prowadziło do podrażnienia błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Związek o stężeniach 480 lub 4850 mg/m3 (stężenia mierzone w powietrzu przesyconym parami 2-metylopentano- 2,4-diolu) powodował: podrażnienie oczu, gardła i dyskomfort oddychania. Związek nie wywiera działania mutagennego i genotoksycznego w warunkach in vitro. Wykazuje działanie fetotoksyczne i teratogenne u zwierząt eksperymentalnych tylko w dawkach toksycznych dla matek. Za skutek krytyczny działania 2-metylopentano- 2,4-diolu uznano miejscowe działanie drażniące związku na oczy oraz działanie układowe. Wartość NDS przyjęto jako średnią wartość uzyskaną z badań na ochotnikach i badań doświadczalnych na zwierzętach, tj. 50 mg/m3. Aby zabezpieczyć pracowników przed stężeniami pikowymi ustalono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) dla 2-metylopentano-2,4-diolu równą dwukrotnej wartości NDS, tj. 100 mg/m3. Zaleca się oznakowanie substancji symbolem „I” – substancja o działaniu drażniącym.

2-Methylpentane-2,4-diol (hexylene glycol) is a liquid used as a chemical intermediate, selective solvent and industrial cleaning/washing agent and disinfectant. It irritates eyes and skin. 2-Methylpentane-2,4-diol has a relatively low acute toxicity. The clinical effects observed in animals acutely intoxicated were predominately of central nervous system depression and included decreased activity, muscle incoordination and fl accidity, palpebral closure, piloerection, narcosis and anaesthesia. Hepatotoxic and nephrotoxic effects manifested by swelling of intrahepatic bile ducts and proximal renal tubular extension were described during the administration of the substance with feed. 2-Methylpentane- 2,4-diol does not induce gene mutations. Fetotoxicity is observed at maternally toxic dose levels. Systemic effect and local irritation of eyes were adopted as critical effects of 2-methylpentane-2,4-diol. Exposure at 240 mg/m3 in air for 15 minutes produced a slight odor and a few volunteer subjects noticed eye irritation. At 400 mg/m3 for 5 minutes, the odor was plainly detectable, and slight nasal and respiratory discomfort was noted by some of the subjects. MAC value of 50 mg/m3 as the average value obtained from studies in human volunteers and experimental animals was established. 2-Methylpentane-2,4-diol is a rapidly acting substance – in volunteers effects such as irritation of nose and breathing diffi - culties were observed after only 5 minutes of exposure. It is proposed to determine the STEL of 100 mg/m3. It is recommend- -ed to label the substance with symbol „I” (irritant).