The Role of the Polish Academy of Arts and Sciences in Building the Prestige of the Reborn Second Republic of Poland

The article shows the importance of the Polish Academy of Arts and Sciences (PAU) in building the prestige of the Polish state, reborn in 1918. It investigates primarily the first years of independence in which the Academy undertook actions aimed at gaining Polish science an international reputation. The scope and nature of the PAU’s cooperation with the authorities of the Republic of Poland – in particular with the Ministry of Foreign Affairs – was analyzed. The article is based on source materials – both archival and published – and literature on the subject. The information contained in the sources and published works has been critically evaluated, taking into account the specificity of the analyzed material. Based on the statutory objectives of the PAU, various forms of the Academy’s work were presented, which were related to building the importance of Polish science abroad. Reference was made to the involvement of the PAU in the work of international scientific organizations – the Conseil International de Recherches and the Union Académique Internationale de Recherches et de Publications. The influence of Polish national culture (supported and developed by the PAU) on the prestige of the Second Republic of Poland in the international arena indicated that the PAU’s actions were necessary in view of the desire to strengthen the position of the Republic of Poland in the circle of scholars from other countries – after years of Polish scientific and cultural achievements being underestimated, marginalized and attributed to others. The importance of support for PAU’s activities by the Ministry of Foreign Affairs was established, as well as the beneficial effects but also the dangers related to the entry of politics into the field of science.

W artykule ukazano znaczenie Polskiej Akademii Umiejętności w budowaniu prestiżu odrodzonego w 1918 roku państwa polskiego. Artykuł dotyczy w głównej mierze pierwszych lat niepodległości, w których Akademia podjęła się działań, mających na celu zyskanie nauce polskiej międzynarodowej renomy. Operacjonalizując problem analizowano zakres i charakter współpracy PAU z władzami RP – w szczególności z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Artykuł powstał w oparciu o materiały źródłowe – zarówno archiwalne, jak publikowane – oraz literaturę przedmiotu. Informacje zawarte w źródłach i opublikowanych pracach poddano krytycznej ocenie – uwzględniającej specyfikę analizowanego materiału. W oparciu o statutowe cele PAU, przedstawiono różne formy prac Akademii, z jakimi wiązano budowę znaczenia nauki polskiej poza granicami kraju. Odwołano się do zaangażowania PAU w prace międzynarodowych organizacji naukowych – Conseil International de Recherches oraz Union Académique Internationale de Recherches et de Publications. Wpływ polskiej kultury narodowej (wspieranej i rozwijanej przez PAU) na prestiż II RP na arenie międzynarodowej, wskazywał, że działania PAU były konieczne wobec pragnienia ugruntowania pozycji Rzeczypospolitej w środowisku uczonych z innych państw – po latach niedoceniania, marginalizowania i przypisywania innym polskiego dorobku naukowego i kulturalnego. Ustalono znaczenie wsparcia działań PAU przez MSZ, korzystne efekty, ale i zagrożenia związane z wejściem polityki na grunt nauki.