Botanika sądowa - stan wiedzy i możliwości zastosowania w praktyce śledczej

Botanika sądowa jest nauką zajmującą się badaniem śladów biologicznych pochodzenia roślinnego pod kątem dowodowym wymiaru sprawiedliwości. W ramach botaniki sądowej największe zastosowanie mają: palinologia, anatomia roślin, diatomologia, ekologia roślin oraz biologia molekularna roślin. Jak wykazano, wiedza o roślinach może zostać wykorzystana do ustalenia powiązania między domniemanym sprawcą, ofiarą i miejscem zdarzenia. W praktyce śledczej metody botaniki sądowej były wykorzystywane do identyfikacji miejsc przetrzymywania porwanych oraz ukrycia zwłok, odróżnienia miejsca, w którym doszło do zdarzenia, od miejsca ostatecznego porzucenia ofiary, identyfikacji sprawcy przestępstwa, określenia przyczyny i czasu zgonu, śledzenia sieci dystrybucji narkotyków, wyjaśniania okoliczności przemytu roślin i zwierząt oraz zbrodni wojennych. Chociaż użyteczność botaniki sądowej w wyjaśnianiu okoliczności przestępstw została wielokrotnie potwierdzona, jej metody są w dużym stopniu niedoceniane i rzadko stosowane. W artykule prezentowane są: stan wiedzy w zakresie botaniki sądowej, charakterystyka poszczególnych jej dyscyplin, możliwości i ograniczenia zastosowania metod botaniki sądowej w praktyce śledczej oraz perspektywy jej rozwoju.

Forensic botany is a science that studies biological traces of plant origin with regard to their practical usefulness as evidence used in judicial proceedings. Among the disciplines of forensic botany, the following have the widest application: palynology, plant anatomy, diatomology, plant ecology and plant molecular biology. It has been shown that the knowledge of plants can be used to determine the connections between the alleged perpetrator, victim and crime scenę. In practice, the methods of forensic botany have been used to identify locations where the hostages were held or the sites of concealment of a corpse, distinguish between the place of the incident and that where the victim was abandoned, identify the perpetrator, the cause and time of death, unravel drug distribution networks, clarify the circumstances of plant and animal smuggling as well as war crimes. Despite the fact that the suitability of forensic botany for determining the circumstances of criminal events has been repeatedly confirmed, this science remains largely underestimated and scarcely used. This article presents the current state of knowledge in the field of forensic botany, characterizes its specific disciplines, possibilities and limitations relating to the application of the methods of forensic botany in investigative practice as well as outlines the perspectives of its further development.