Kreatywność w badaniach jakościowych. Pomiędzy procedurami a intuicją

W artykule chciałbym przedstawić zestaw koncepcji umożliwiających poszerzenie tradycyjnych, metodycznych i technicznych umiejętności badacza i analityka jakościowego oraz jego umiejętności intelektualnych związanych z łączeniem kategorii, interpretacji danych, a także interpretacji przyczyn i skutków powstania pewnych zjawisk społecznych. Celem artykułu jest wskazanie i opisanie niektórych metodologii, metod i technik badawczych, których poznanie, jak i użycie pewnych procedur z nich pochodzących, może sprzyjać twórczym rozwiązaniom koncepcyjnym i interpretacyjnym. Dlatego opiszę zjawisko kontekstu odkrycia, będącego egzemplifikacją nowych twórczych rozwiązań, w odniesieniu do następujących metodologii: metodyki badawczej interakcjonizmu symbolicznego, badań kontemplatywnych, fenomenologii, etnografii, metodologii teorii ugruntowanej. Ponadto poruszony zostanie także problem intuicji w badaniach jakościowych, która często wnosi nowe i wartościowe inspiracje do badań empirycznych. Przedstawione zostaną również pewne wnioski, będące wynikiem analiz wyżej wymienionych koncepcji, a dotyczące tego, jak być kreatywnym w badaniach jakościowych.

In this article, I would like to present a set of concepts that offer the possibility of, on the one hand, broadening the traditional, methodological, and technical skills of a researcher and a qualitative analyst, as well as, on the other, increasing the researcher’s intellectual capacity associated with combining categories, interpreting data, and interpreting the causes and effects of the emergence of certain social phenomena. The objective of the article is to indicate and describe some of the methodologies, methods, and research techniques, the recognition of which—as well as the use of certain resultant procedures—can be conducive to creative conceptual and interpretative solutions. Therefore, I am going to describe the serendipity phenomenon, which exemplifies new creative solutions with regard to the following research methodologies: symbolic interactionism, contemplative studies, phenomenology, ethnography, and grounded theory. Moreover, the question of intuition in qualitative research will be addressed as well. Some suggestions with regard to how to be creative in qualitative research will be presented as a consequence of the analyses of the above-mentioned concepts.