Nowa ustawa o spółdzielniach rolników – wybrane zagadnienia

Celem artykułu jest określenie prawnych uwarunkowań tworzenia i prowadzenia działalności przez spółdzielnie rolników oraz próba ustalenia, które z regulacji prawnych mogą zachęcać producentów rolnych do organizowania takich podmiotów albo stanowić bariery w tym zakresie. Rozważania rozpoczyna wskazanie cech charakterystycznych spółdzielni rolników na tle innych podmiotów spółdzielczych, a wynikających z nowej ustawy z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników. Następnie zaprezentowana została procedura zakładania spółdzielni rolników. Szczególna uwaga została zwrócona na statut, organy spółdzielni, zagadnienie udziałów i wkładów. W dalszej kolejności autorka stara się ustalić, czy działające spółdzielnie, w tym spółdzielcze grupy producentów rolnych, spółdzielcze organizacje producentów rolnych (także owoców i warzyw), spełniające wymagania wskazane w ustawie z 4 października 2018 r. będą mogły zostać uznane za spółdzielnie rolników. W ramach studium poruszone zostało także zagadnienie instrumentów finansowych mających zachęcić do zakładania spółdzielni rolników (preferencje w podatku od nieruchomości oraz podatku dochodowym od osób prawnych) w aspekcie pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie. W podsumowaniu autorka stwierdziła m.in., że należy ocenić pozytywnie uchwalenie i wejście w życie ustawy z 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników. Od kilku lat podejmowane były bowiem próby uchwalenia nowych przepisów dotyczących spółdzielni zarówno w odniesieniu do zasad ogólnych, jak i wybranych branż, w tym spółdzielni rolników. Jednocześnie w obecnym kształcie ustawa o spółdzielniach rolników może nie przyczynić się do ożywionego zainteresowania ruchem spółdzielczym na obszarach wiejskich i tworzenia tych organizacji. Dlatego autorka proponuje rozważanie wprowadzenia kilku zmian do nowego aktu prawnego.

The purpose of this article is to determine the legal conditions for setting up and running an activity by farmers’ cooperatives and an attempt at establishing which of the legal regulations may encourage agricultural producers to organize such entities, and which impose barriers. The author starts by indicating the characteristic features of farmers’ cooperatives against other cooperative entities, which result from the new Act of 4 October 2018. Next, the procedure required to set up a farmers’ cooperative is presented. Special attention has been given to the cooperative’s statute, its bodies, and to the issues of shares and contributions. Subsequently, the author tried to establish whether the functioning cooperatives, including cooperative groups of agricultural producers and organizations of agricultural producers (also of fruit and vegetables), which meet the criteria laid down in the Act of 4 October 2018, will be able to qualify as farmers’ cooperatives. The author’s considerations also address the issue of financial incentives, which are meant to encourage farmers to set up cooperatives (preferential real estate tax and corporate income tax rates), within the aspect of de minimis aid and de minimis aid in agriculture. In the summary, the author states, among others, that the passing and entering into effect of the Act of 4 October 2018 on farmers’ cooperatives must be evaluated positively. Attempts to pass new provisions regarding cooperatives, both in general and in relation to chosen industries, such as farmers, have been made a number of times in the past years. At the same time, in its current shape, the Act of 4 October 2018 cannot contribute to a large-scale interest in the cooperative movement in rural areas, nor to the setting up of farmers’ cooperatives. For the above reasons, the author proposes that some changes be introduced to the new legal act.