Żydzi w Białymstoku po II wojnie światowej jako przykład społeczności zanikającej

Tekst dotyczy zamieszkałej w Białymstoku, mieście wojewódzkim w północno-wschodniej Polsce, społeczności żydowskiej, w której w okresie powojennym zachodziły procesy prowadzące do jej zupełnego zaniku. Liczebność tej populacji w konsekwencji wydarzeń II światowej zmniejszyła się z ponad 40 tys. do maksymalnie 1,5 tys. W artykule przedstawiono dalsze jej zmiany, zachodzące głównie na skutek ruchów wędrówkowych i procesów akulturacji. Przenalizowano również strukturę płci oraz wieku tej populacji, bardzo mocno zaburzonej na skutek Holokaustu. Analizie poddano także strukturę zawodową, będąca efektem prób powrotu do zajęć przedwojennych, ale ulegającą przemianom pod wpływem reform ustrojowych w Polsce. Kondycja białostockich Żydów jest wyrazistym przykładem sytuacji, w jakiej mniejszość ta znalazła się w powojennej Polsce. Z tego względu problem ten może być interesujący nie tylko dla badaczy historii lokalnej i regionalnej, ale także wszystkich zainteresowanych losami Żydów w Europie Środkowo-Wschodniej, skutkami demograficznymi II wojny światowej, jak i polityką narodowościową rządów komunistycznych i konsekwencjami wymuszonych przez nie przemian społeczno-gospodarczych.

The article concerns the Jewish community living in Bialystok, northeastern Poland’s largest city, who, in the post-war period, lived through processes which led to its complete disappearance. As a consequence of World War II, the population of the community decreased from over 40,000 to a maximum of 1,500. The research revealed further changes, mainly caused by migratory movements and the process of acculturation. Further subjects of study were the structure of the sex and age of this population, very much altered due to the Holocaust, and the professional structure, shaped by attempts to return to pre-war occupations, but undergoing changes due to political reforms in Poland. The condition of the Białystok Jews is a clear example of the situation in which this minority found itself in post-war Poland. For this reason, this issue may be interesting not only for local and regional researchers, but also for those interested in the fate of Jews in Central and Eastern Europe, the demographic consequences of World War II as well the nationalist policy of communist governments and the effects of the forced socio-economic changes resulting from them.