Elżbieta Oraczowa / Elizaweta Oracz. Eugenia Żmijewska in Relation to Eliza Orzeszkowa

Eugenia Żmijewska (1865–1923) wrote the short story Dwa spotkania [Two Meetings], from an idea which was provided to her by Eliza Orzeszkowa. The article presents the relations between the writers: 1) on the biographical level (correspondence, critical and literary articles and memoirs); 2) at the textual level (analysis of Two Meetings and Żmijewska’s novel Jutro [Tomorrow], whose protagonist is Orzeszkowa). The analysis of the first editions and reprints of Żmijewska’s works shows frequent rewriting. This makes us doubt the theory of the faithful fulfilment of Orzeszkowa’s testament as a writer. A comparison between Żmijewska’s journalism and her novels proves that through the literary creation of the character of Orzeszkowa she presented her own views.

Eugenia Żmijewska (1865–1923) napisała opowiadanie Dwa spotkania, do którego pomysł dała jej Eliza Orzeszkowa. Artykuł przedstawia relacje obu pisarek:1) w płaszczyźnie biograficznej (korespondencja, artykuły krytycznoliterackie i wspomnieniowe); 2) w płaszczyźnie tekstowej (analiza Dwóch spotkań i powieści Żmijewskiej Jutro, której bohaterką jest Orzeszkowa). Analiza pierwodruków i przedruków utworów Żmijewskiej wykazuje częste przeredagowania. Każe to wątpić w tezę o wiernym wypełnieniu pisarskiego testamentu Orzeszkowej. Porównanie publicystyki Żmijewskiej z jej powieściami dowodzi, że przez kreację literacką postaci Orzeszkowej prezentowała własne poglądy.