Cywilizacja globalna i wartości kulturowe: wizja powszechnej szczęśliwości czy apokryf?

W artykule przeanalizowano szczegółowo bezpośrednie i dalsze konsekwencje ekonomiczne, polityczne i społeczne powstawania cywilizacji globalnej oraz wpływ tych procesów na zmiany roli, znaczenia i charakteru działania uniwersytetów. Autor zwraca uwagę na wiele zagrożeń, które są zazwyczaj pomijane w dyskusji o globalizacji, takich jak pogłębianie się różnic ekonomicznych i dalsza polaryzacja na kraje biedne i bogate czy zagrożenia dla rozwoju procesów demokratycznych i praw obywatelskich w skali cywilizacji globalnej. Trudności występujące w skali poszczególnych państw mogą być nie do pokonania w ramach instytucji ponadpaństwowych, globalnych. Stopniowo postępujący proces globalizacji, któremu towarzyszy rozwój doktryny neoliberalizmu ekonomicznego, stał się powodem - nie zawsze udanych - reform i przeobrażeń systemów szkolnictwa wyższego wielu krajów. W wyniku tworzenia się cywilizacji globalnej i nowych wymagań w zakresie kwalifikacji zmianie ulega także koncepcja funkcjonowania uniwersytetu i jego roli społecznej.

The article analyses in detail the immediate and more remote economic, political and social consequences of globalisation and the emergence of the global civilisation as well as the influence of these processes on changes of the role, importance and nature of the activities of universities. The author points out a number of perils which as a rule are overlooked in discussions of globalisation, such as widening economic differences and a further polarisation into poor and rich countries and threats to the development of democracy and civic rights on the scale of the global civilisation. Difficulties appearing on the scale of individual countries may be impossible to overcome within the framework of supranational, global institutions. The gradual process of globalisation, which is accompanied by spread of the doctrine of economic neoliberalism, has become the reason for changes and reforms of higher education systems of many countries, reforms which were not always successful. As an outcome of the emergence of the global civilisation and new requirements in respect to qualifications, the concept of the functioning of the university and its social role may also change.