Szkolnictwo wyższe: ocenianie, wskaźniki osiągnięć - przegląd problematyki

W artykule przedstawiono podstawowe założenia metodologiczne odwołujące się do literatury z zakresu badań ewaluacyjnych oraz różnorodne podejścia i techniki stosowane przy ocenie szkolnictwa wyższego na Zachodzie. Metody i procedury oceny różnią się w zależności od przesłanek ewaluacji, a także celów i sposobów wykorzystania wyników oceny. Oceniane są wyniki działalności i sam proces kształcenia, a użytek z wyników oceny może mieć charakter instrumentalny, konceptualny lub perswazyjny. Wśród metod oceny wyróżnia się te, które mają charakter jakościowy oraz te, które są oparte na danych ilościowych (wskaźniki osiągnięć). Stosowanie różnorodnych metod oceny, a zwłaszcza wskaźników osiągnięć, budzi wiele zastrzeżeń i kontrowersji wynikających z niedoskonałości technik pomiaru. W artykule opisano także trudności samego procesu oceniania oraz warunki sprzyjające formułowaniu trafnych i obiektywnych ocen.

The higher education quality assessment became one of the most widely discussed topics in the academic circles. This paper presents basic methodological assumption referring to the literature on evaluative studies and various approaches and techniques used by higher education institutions in the West. These methods and procedures differ concerning evaluation assumptions, targets and methods of evaluation results utilization. The subjects of the evaluation are achieved results and the very process of education. Thus, the uses of evaluations can be of instrumental, conceptual or persuasive character. The evaluation methods are classified as qualitative and quantitative ones. The latest are based on quantitative data (performance indicators). There are many discussions and objections against use of various assessment methods, due to the imperfectness of measurement techniques, Also, the paper presents difficulties concerning assessment processes and conditions promoting relevant and unbiased evaluations.