Gospodarka oparta na wiedzy - społeczeństwo oparte na wiedzy - trajektoria regionalna

Pierwsza część artykułu poświęcona jest ogólnym problemom transformacji gospodarki w gospodarkę opartą na wiedzy. Transformacja ta wymaga zmian strukturalnych w samej Unii Europejskiej; według liderów Unii powinna być paradygmatem wszelkich wyzwań w Europie. Autor zwraca uwagę na trzy podstawowe założenia dotyczące tego paradygmatu, a następnie na relacje między rozwojem gospodarki opartej na wiedzy i społeczeństwa opartego na wiedzy, wskazując na rolę rozprzestrzeniania się społeczności o wysokiej intensywności wiedzy (działających w obszarach, które cechują się wielkimi zdolnościami w zakresie tworzenia i reprodukcji wiedzy) oraz na konieczność europejskich, krajowych i regionalnych działań na rzecz tworzenia społeczeństwa opartego na wiedzy. Następnie omawia zjawisko nazwane „pułapką równowagi niskiego poziomu efektywności" dotyczące społeczeństw naukowych (odnosi się ono do państw Ameryki Łacińskiej i Europy Środkowo-Wschodniej), które nie rozwijają się automatycznie jako efekt działania rynku (pozostawienie tego rozwoju siłom rynku prowadzi właśnie do niskiego poziomu efektywności). Wynika stąd wiele pytań pod adresem rządu, sektora przedsiębiorstw, a wreszcie - samego sektora nauki. Autor stawia dramatyczne pytanie: czy jesteśmy skazani na wieczność tej pułapki? W kolejnej części artykułu omówiony został trójkąt strategiczny dotyczący współdziałania sektorów biznesu, nauki i społeczności rządowo-samorządowej w procesie tworzenia gospodarki opartej na wiedzy. Następnie Autor proponuje trzeci, regionalny wymiar analizy wzrostu gospodarczego (oprócz poziomu makro i mikro poszczególnych jednostek i form). Ten poziom (mezo) powinien wypracować swą trajektorię definiowaną przez Autora jako samospełniające się przepowiednie oparte na aktorach, decyzjach i nadziejach na przyszłość. Należy dostrzec leseferyczny i sterowany model takiej trajektorii; jest ona bardzo ważna dla krajów o silnym zróżnicowaniu regionalnym. W zakończeniu artykułu Autor proponuje powołanie Towarzystwa Przyjaciół Gospodarki Opartej na Wiedzy i określa jego zadania.

The first part of the article is devoted to the general problems of transforming an economy into a KBE. This transformation requires structural changes to the European Union itself; according to its leaders, the EU should be a paradigm of all European challenges. Three fundamental principles behind this paradigm are given, followed by an examination of the relations in the development of a KBE and KBS, with an indication of the importance of the spread of societies with high knowledge intensity (acting in spheres characterised by great possibilities in the creation and reproduction of knowledge) and the need for European, national and regional activities for the sake of creating a KBS. Next, a problem known as a “trap of low-level efficiency equilibrium” is discussed; this concerns scientific societies (referring to countries in Latin America and Central-Eastern Europe) that are not developing automatically as a result of market activities (the entrustment of this development to market forces results in a low level of efficiency). Hence there are many questions to be answered by the government, the enterprise sector and, last but not least, the science sector itself. The article asks the dramatic question: Are we condemned to this trap for ever? In the next part of the article, the strategic triangle formed by the interaction of the business, science and government-self-government sectors in the process of creating a KBE, are discussed. Next, a third, regional dimension for analysing economic growth (apart from the macro- and microeconomic aspects of individual units and forms) is given. This (medium) level should produce its own trajectory, defined by the Author as a self-fulfilling prophecies based on actors, decisions and hopes for the future. It is necessary to consider a laissez-faire model and controlled model for such a trajectory; it is very important for countries with strong regional differentiation. In conclusion, the article suggests the appointment of a Society of Friends of a Knowledge-Based Economy and specifies its tasks.