Fryderyk Chopin’s iconic biography “tainted” by gender, queer and cosmopolitan notions as a point of contention regarding the modern outlook on romanticism

Artykuł stanowi analizę trzech konceptów kulturowych, które „kalają” biografię Fryderyka Chopina, geniusza (polskiego) romantyzmu w ujęciu performatywnym. Po pierwsze, namysłowi poddana jest idea gender i rozmyta tożsamość płciowa Chopina w dziewiętnastowiecznej historiografii. Po drugie, fenomen queerowości Chopina, jego dandyzm i związek z cross-dresserką George Sand. Trzeci aspekt biografii artysty, który jest tu omawiany, to kwestia narodowości: przywiązanie Chopina do polskości, a zarazem kosmopolityczny modus życia. Tradycyjne ujęcia biografii Chopina, jak również organiczenia „(arcy)polskiego dyskursu romantycznego” czy też etnocentrycznej tradycji polskiego romantyzmu prowadzą do jednowymiarowej reprezentacji tej postaci. Spojrzenie na życie i twórczość kompozytora przez soczewkę kultury popularnej, a także z użyciem instrumentarium postmodernistycznego samo w sobie stanowi punkt sporu romantycznego, a także sporu o romantyzm. Zatem próba naświetlenia niektórych faktów i epizodów biografii Chopina z innej strony, a także próba obalenia tradycyjnego wizerunku Fryderyka Chopina wydają się ważne i ciekawe, gdyż pozwalają na inny ogląd romantyzmu i jego kontrkultur, a w dalszej perspektywie stawiają pytania o miejsce tradycji romantycznej w nowoczesności.

The paper explores three phenomenona which „taint” the biography of Fryderyk Chopin, the ultimate (Polish) Romantic Genius. Firstly, the notion of gender and the portrayal of Chopin in feminine terms in nineteenth century historiography. Secondly, the phenomenon of the queer, tracing his dandyism and his relationship with the cross-dresser artist George Sand. Thirdly, his dual nationality (despite his deep and genuine nostalgia for Poland) and cosmopolitan approach to life and art. Over-romanticized sources, which are still the mainstream for presenting the life and work of the composer always stress the patriotic card and tend to be rather conservative. The creation of new cultural phenomena by way of Chopin’s performative presence is usually treated with distance and scepticism by scholars from the „classical” school. Thus the pop-cultural presentation of Chopin’s biography with postmodern notions applied to some aspects of his life or the mythical reality it created, may be viewed as a point of contention.Therefore the examination of Chopin’s biography from an altered perspective allows us to discuss Romanticism and its countercultures as well as to place this dispute in the landscape of Romanticism vs. Modernity.