Food fraud: criminological perspective and limits of penal response in Poland

The agriculture and food industry, which is one of the biggest sectors of the European Union economy, is extremely vulnerable to fraud connected with counterfeiting foodstuff and beverages as well as other fraudulent practices concerning nutrition. Regardless of the high EU standards of regulations in the field of food and nutrition safety, the scale of fraud in this area is constantly growing. The spectrum of potential fraudulent practices is very wide and at the same time covers, inter alia, labelling poorer quality products with a forged or original trademark, substituting cheaper ingredients and dangerous substances for the necessary ones, inappropriate labelling with respect to contents, e.g. by skipping some ingredients, inappropriate labelling of weight or types of animal meat used in meat products or seafood, or selling traditional food as organic. At present national legislators in the European Union member states still show little interest in combating those activities with the use of penal repression instruments. The analysis of Polish normative solutions confirms this observation. On the European scale, the problem also consists in law enforcement agencies’ little interest in efficient prosecution of this type of crime.

Sektor rolno-spożywczy – jako jeden z największych sektorów gospodarczych w Unii Europejskiej – należy do niezwykle podatnych na nadużycia związane z fałszowaniem produktów spożywczych i napojów oraz inne oszukańcze praktyki żywnościowe. Pomimo wysokich standardów unijnych regulacji w obszarze bezpieczeństwa żywności i żywienia, skala nadużyć w tym obszarze systematycznie rośnie. Spektrum możliwych oszukańczych praktyk w tym zakresie jest zarazem niezwykle szerokie i obejmuje między innymi oznaczanie gorszej jakości produktów podrobionym lub oryginalnym znakiem towarowym, zastępowanie składników tańszymi lub substancjami niebezpiecznymi, niewłaściwe etykietowanie w zakresie składu, np. poprzez pominięcie jakichś składników, niewłaściwe etykietowanie wagi lub gatunków zwierząt wykorzystywanych w produktach mięsnych lub owocach morza czy też sprzedaż zwykłej żywności jako ekologicznej. Zainteresowanie ustawodawców krajowych w państwach Europy zwalczaniem tego procederu przy zastosowaniu instrumentarium represji karnej jest jak dotąd niewielkie. Analiza polskich rozwiązań normatywnych istotnie potwierdza takie spostrzeżenie. W skali europejskiej problemem pozostaje także znikome zainteresowanie organów ścigania efektywnym zwalczaniem tego typu przestępczości.