Wykorzystanie dźwigni operacyjnej w analizie rentowności przedsiębiorstwa

W pierwszej części w artykule przedstawiono sporne problemy wyjaśniające działanie dźwigni operacyjnej. Zakwestionowano niektóre twierdzenia wyrażane w literaturze dotyczące mechanizmu dźwigni operacyjnej, takie jak twierdzenie o zależności struktury kosztów w podziale na koszty stałe i zmienne od struktury aktywów przedsiębiorstwa, twierdzenie, że siła dźwigni operacyjnej zależy tylko od udziału kosztów stałych w kosztach ogółem, pomijając, że również zależy od poziomu rentowności mierzonej relacją zysku ze sprzedaży do przychodów ze sprzedaży. Wskazano również na ograniczone możliwości wykorzystania dźwigni do planowania finansowego ze względu na naturalną coroczną zmienność, a nie stałość wskaźnika siły dźwigni. W zasadniczej części artykułu przedstawiono możliwości wykorzystania dźwigni w analizie rentowności przedsiębiorstwa, wskazując jednocześnie, że w praktyce wyniki wykorzystania tej dźwigni mogą być zniekształcone ze względu na różnokierunkowe lub o różnej sile zmiany cen przychodów i kosztów, zmiany kursów walut lub zmiany poziomu kosztów stałych.

The first part of the article presents issues concerning the controversies regarding the functioning of the operating leverage. Some statements presented in the literature on the subject concerning the mechanism of the leverage are challenged. They include opinions that cost structure divided to fixed and variable costs depends on company asset structure and that the impact of operating leverage depends only on the share of fixed costs in total costs with disregard of the fact that it also depends on the level of profitability measured by the relation of sales from profits to sales revenue. It also indicates on the limited possibilities to apply the leverage to financial planning, which is the result of the natural annual variability and not of the consistency of DOL index. The basic part of the article presents the possibilities to apply operating leverage in the analysis of company profitability; however, the paper indicates that in practice the effects of the implementation of operating leverage may be distorted due to the variety of the direction and intensity of changes in prices, revenue and cost, currency exchange rates or the level of fixed costs.