Geoinformacje jakościowym paradygmatem budowania przewagi informacyjnej w badaniach geografii (nie)bezpieczeństwa

Schyłek XX wieku, ery istotnych dla ludzkości przeobrażeń dziejowych, wprowadził nowy aspekt funkcjonowania społeczeństw Ziemi – wymiar globalny. Otworzył też erę dynamicznie zmiennych, różnorodnych i trudno przewidywalnych zagrożeń, które wpływają na podstawową potrzebę człowieka – poczucie bezpieczeństwa (bezpieczeństwo). Społeczeństwa wysoko rozwinięte, dostrzegając potęgę oddziaływania tych wieloaspektowych zagrożeń podjęły próby ich identyfikacji, badań i monitoringu. Z poziomu nauk geograficznych badaniem tej sfery działalności człowieka zajmuje się geografia bezpieczeństwa. Przewaga tego narzędzia badawczego w systemie poznawczym człowieka wynika z postrzegania zjawisk w relacjach przestrzennych oraz dążenia do wykorzystania metod badawczych opartych na geowizualizacji. Takie ujęcie jest najbardziej zbliżone do naturalnej, przestrzennej percepcji człowieka. Z racji wykorzystania odniesień przestrzennych, dyscyplina ta w badaniach przestrzeni środowiska geograficznego (nierzadko wirtualnej), pozwala budować i badać jej modelowy obraz – geoprzestrzeń. Ten zaś stanowi podstawę i tło procesów planistyczno-decyzyjnych wszelkich działań o wymiarze przestrzennym. W szerokim asortymencie wykorzystywanych metod badawczych, wywodzących się zasadniczo z nauk pokrewnych (głównie geograficznych), ze względu na swoją specyfikę, szczególne miejsce zajmują badania jakościowe. Pozwalają one na określenie percepcji zagrożeń i ich związków przyczynowo-skutkowych oraz rodzaju i zakresu informacji je opisujących. Zasadniczą podstawę badań stanowią geodane i geoinformacje umożliwiające analizę przestrzennych relacji i związków pomiędzy badanymi zjawiskami. Zaś szczególną rolę zajmują metody geowizualizacji geoinformacji istotnych dla procesu badawczego, jako formy kreującej model geoprzestrzeni odniesień decyzyjnych. Głównym aspektem badawczym jest identyfikacja czynników potencjalnego zagrożenia bezpieczeństwa bytu człowieka oraz wynikających relacji. Ich dostrzeżenie i poznanie (zbadanie) stanowi zasadniczy element uzyskania przewagi informacyjnej nad czynnikiem (lub stroną) generującym potencjalne zagrożenie. Aspekt ten posiada szczególny wymiar dla społeczeństw ery informacyjnej i zarządzania opartego na wiedzy.

The end of XX century and the era of fundamental, historic transformation, very essential for humanity, introduced a new aspect to the functioning of all societies on the Earth – the global dimension. It also opened the era of dynamic, changeable and variable threats which are hand to predict and have the influence on the essential needs of a man - that is on the feeling of safety (security). Highly developed societies, seeing the power of influence of those multi-aspect threats, decided to identify and investigate them. Security geography took up this sphere of human activity from the level of geographical science. This searching tool superiority in the whole cognitive system of a man results from perceiving of the phenomena in dimensional relations and from anxiety to use the searching methods based on geo-visualization. Such a formulation of the idea is the most similar to the natural, dimensional perception of a man. Because of the dimen-sional references, that discipline lets build and search its model picture in the study of geographi-cal environment – geospace. This picture is the base and background of all spatial dimension activities and decision-making processes. In the wide assortment of the all search methods which are used, the special place is reserved for quality research, it fundamentally comes from related science (mainly geographical one) consider-ing its specificity. Quality research lets specify the perception of threats and their results and causalities and the kind and range of the information that describe them. Geodata are the essential base of the research and geoinformation makes analysis of dimension relation and relationships between the phenomena possible. The methods of geovisualization of geoinformation which are essential for the search process as a form that creates a model of geospace play the special role. The main search aspect is the identification of the factors of the potential threat of human security and the resulting relations. Perceiving and studying it is the main element of gaining information superiority which is over the factor that generates potential threat. The aspect has special dimension for the societies of information era and managing based on knowledge.