Wielokryterialna analiza lokalizacji zabudowy na przykładzie gminy Podegrodzie

Jedną z dziedzin nauki, w której GIS ma szerokie pole zastosowania jest planowanie przestrzenne. Obecnie w Polsce technologia GIS wykorzystywana jest w procesie tworzenia dokumentacji planistycznej głównie jako narzędzie do gromadzenia i prezentacji wejściowych danych przestrzennych oraz wyników ich przetworzeń. Podstawowym celem artykułu jest prezentacja innych możliwości zastosowania technologii GIS - jako narzędzia do wspomagania procesu podejmowania decyzji planistycznych. Szczególną uwagę zwrócono na lokalizację zabudowy. Ponadto sprawdzono możliwość zastosowania analiz przestrzennych m.in. w celu automatyzacji pewnych etapów prac planistycznych. Skupiono się na wykorzystaniu analizy wielokryterialnej. Spośród trzech rodzajów tej analizy przetestowano metodę nakładkowania (ang. Boolean) będącą metodą twardą oraz metodę liniowego wagowania (ang. WLC Weighted Linear Combination) należącą do metod miękkich. Wybór kryteriów do analiz został przeprowadzony w oparciu o zebraną dokumentację w postaci przepisów prawnych oraz konsultacje z planistami. Istotne dla wyniku pracy było bowiem to, aby kryteria pokrywały się z czynnikami branymi pod uwagę w trakcie tworzenia studium. Dane wykorzystane w pracy zostały udostępnione przez Instytut Rozwoju Miast w Krakowie. Poszczególne warianty obu metod analizy wielokryterialnej pokazały, że analiza WLC jest bardziej odpowiednia do ustalania tendencji występującej w lokalizacji terenów zabudowanych, natomiast do wspomagania procesu tworzenia studium korzystniej zastosować metodę Boolean. Ponadto badania metody twardej pokazały różnorodność zastosowania analiz przestrzennych w planowaniu, jak też możliwość zautomatyzowania niektórych etapów tworzenia studium. Prace finansowane w ramach badań statutowych AGH 11.11.150.949.

Spatial planning is one of the domains where GIS technology could be applied. Nowadays in Poland GIS is used in planning process as a tool for data gathering or/and for input/output data presentation. The main aim of the paper is to present GIS as a decision support in spatial planning. The research focuses on urban site selection. Besides, automation of some stages of planning process was tested. Multi - criteria analysis was chosen for the tests. Boolean and WLC (Weighted Linear Combination) methods were applied. Criteria in the analysis were delivered from existing legal regulations, technical specifications and planner’s consultations. In this kind of research it is crucial to assume the same criteria, like during original planning procedure. Data used in the research were supported by Institute of City Development in Cracow. It can be concluded that WLC is adequate for the assessment of urbanization trends, while Boolean method is more proper for spatial planning study elaboration. The research showed various possibilities of applying GIS in spatial planning processes, and, among others, possibility to automate some planning processes.