Analizy przestrzenno-czasowe zmian morfologicznych na terenie Słowińskiego Parku Narodowego w latach 1964-2004

Wyjątkowo silna dynamika podłoża oraz trudna dostępność terenów sprawia, iż badania na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego (SPN) są w znacznym stopniu ograniczone. Zastosowanie nowoczesnych technik teledetekcji oraz praca w środowisku GIS pozwalają na kompleksowy i permanentny charakter badan opartych o stałe powierzchnie badawcze. Możliwość zbadania i analizy zmian zachodzących na przestrzeni dziesięcioleci dają wieloczasowe zdjęcia lotnicze obszaru SPN, wykonywane w latach 1951÷2004. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań, prowadzonych w ramach projektu KBN Nr N304 077 31/3060 „Modelowanie przestrzenne zmian wybranych elementów środowiska Słowińskiego Parku Narodowego”, które dotyczyły między innymi współczesnego rozwoju form eolicznych związanych zarówno z deflacyjna jak i akumulacyjna działalnością wiatru. W środowisku GIS utworzone zostały mapy krzywizny terenu, wykorzystane następnie w procesie tworzenia wektorowych map konturów wydm dla wszystkich roczników. Mapy te wykorzystano do wygenerowania różnicowych map powierzchni. Na podstawie Numerycznego Modelu Terenu z każdego okresu utworzono różnicowe mapy wysokości. Uzyskane w wyniku analiz przestrzenno-czasowych mapy pozwoliły prześledzić tempo i charakter zmian wybranej wydmy przez obserwacje przesunięcia poziomego, zmian wysokości oraz zajmowanych przez nią powierzchni w kolejnych przedziałach czasowych.

Exceptionally strong dynamics of substrate and non-accessibility of closely protected areas cause that research in the Słowinski National Park is, to a large extent, limited. The use of modern teledetection techniques, and work in GIS environment allow for a comprehensive and permanent character of research, which is based on stable research areas. Multitemporal aerial photos of the Park area, made between 1951-2004, offer an opportunity for investigating and analyzing changes which occurred in the course of decades. The paper presents preliminary results of research, conducted under the research project No. N304 077 31/3060 [financed by the State Committee for Scientific Research and] titled "Spatial Modelling of Changes in Selected Elements of the Słowinski National Park," which concerned, among other things, the contemporary development of eolian forms, connected both with the deflation, and accumulation activities of the wind. Using vectorial dune contours, the analysis of differential maps of eolian form surfaces for particular periods was conducted. Also performed, was the analysis of dune volume changes, depending on the dune surface area, altitude and distance from the coastline of the Baltic Sea. Profiles generated on the basis of DTMs, inclination maps, were used to investigate the changeability of the morphology of selected, migrating dunes in consecutive decades. In the next stage of research work, a series of profiles was established on selected sections of the coastal zone. Based on differential maps of dunes surfaces, an attempt was made at determining the accumulation and erosion zones of the Baltic Sea coastline in the area under investigation. Further research stages provide for the continuation of analyses, with the, use of satellite images and the descriptive database integrated with thematic vectorial layers.