Analiza GIS osuwisk dla wybranego obszaru Pogórza Dynowskiego

Osuwiska należą do naturalnych zagrożeń geodynamicznych, powodujących zagrożenie środowiska naturalnego i przynoszące znaczne straty ekonomiczne w wielu regionach świata. W artykule przedstawiono zastosowanie teledetekcji, fotogrametrii i modeli cyfrowych terenu do badania osuwisk. Pogórze Dynowskie jest najsłabiej rozpoznane pod kątem występowania osuwisk w polskich Karpatach fliszowych. Problem ten był omawiany w nielicznych opracowaniach naukowych ( Wdowiarz, 1946; Pękala, 1965). Obszar badań jest położony w obrębie jednostki skolskiej. Jest ona w tym regionie Pogórza Dynowskiego zbudowana z warstw inoceramowych, łupków pstrych, warstw hieroglifowych i menilitowych oraz warstw krośnieńskich. Całkowita powierzchnia zajęta przez osuwiska wynosi 1667.41 ha, co stanowi około 18 % całego obszaru badań. Na całym badanym obszarze, zarejestrowano 248 osuwisk. Na omawianym obszarze najwięcej osuwisk zarejestrowano w klasie wielkości do 5 ha. Stanowią one około 56 % wszystkich osuwisk. Najmniej osuwisk występuje w klasie powyżej 40 ha. Analiza przestrzenna GIS wykazała, że najczęściej osuwiska występują przy nachyleniach między 7° a 10° oraz przy NE ekspozycji terenu. W celach porównawczych obliczono wskaźniki osuwiskowości dla osuwisk rozwiniętych na jednej serii skalnej, jaki na kilku seriach skalnych. Najczęściej osuwiska występują w obrębie warstw inoceramowych oraz między warstwami inoceramowymi i łupkami pstrymi. W zależności od rozciągłości warstw geologicznych wyróżniono pięć typów osuwisk. Najwięcej zarejestrowano osuwisk subsekwentnych. Jest to prawdopodobnie związane z budową skibową obszaru badań.

Landslides are one of the natural hazards which bring about significant environmental and socio-economical losses in many regions of the world. This is also the case in the Polish Flysch Carpathians, which are prone to mass movements. This paper discusses an application of remote sensing, photogrammetric techniques and digital elevation models in a GIS environment to detect landslide areas. The Dynowkie Foreland is not usually associated with landslides, and this has only been discussed only in some papers (Wdowiarz, 1948; Gucik, 1987). The selected study of area is built of the sediments of the Skole unit. The Inoceramian Beds are dominant, being covered with Variegated Shales, Hieroglyphic Beds and a Menilite-Krosno series. The total surface of the landslides equals to 1667.41 ha which corresponds to 18 % of the whole territory. There are 248 landslides, with large slides dominating total area, while medium and small ones are dominant in quantity. Spatial Analysis showed that landslides are most frequent at angles of 7°-10°. The most frequent group of the landslides occurs on the slope NE exposition. Landslides developed on only one rock series, or on several ones, were distinguished in respect to the basement where the forms developed on the Inoceramian Beds predominate. For comparative aims, the factor of surface landsliding ability was calculated. The highest factor is that for the Variegated Shales and Inoceramian Beds. It results from the observation that the majority of the large surface landslides occur in zones of the Inoceramian Beds and variegated shales outcrops. Five types of the landslides were distinguished in respect to geological structure. The subsequent landslides are dominant. This fact is probably connected with the overthrust fold structure of the area.