Edukacja kulturowa uczniów klas I–III szkoły podstawowej w świetle podstawy programowej i podręcznika Szkolni przyjaciele

Celem artykułu jest analiza „Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej”, obowiązującej od września 2017 roku, oraz podręczników edukacji wczesnoszkolnej serii wydawniczej WSiP Szkolni przyjaciele pod kątem wychowania do kultury. Skoncentrowano się na wartościach i normach społecznych jako wiodącego elementu w oddziaływaniach wychowawczych szkoły, ale uwzględniono także zakres kultury materialnej i symbolicznej zawartych w powyższych źródłach. Zastosowana analiza dokumentów w przypadku podstawy programowej obejmuje swym zakresem cele kształcenia w szkole podstawowej oraz cele i treści kształcenia w klasach I–III. Badanie dotyczy systemu wartości jakie autorzy podręcznika pragną przekazać kolejnym pokoleniom i postaw, które uważają za najważniejsze. Uwzględniono koncepcję ukazywania przez podręczniki rzeczywistości w jej różnych wymiarach – społecznym, materialnym, politycznym; mając na uwadze wiek i możliwości percepcyjne odbiorców tych treści. W wyniku badań stwierdzono, że w porównaniu do zarzutów pojawiających się względem poprzednio obowiązującej podstawy programowej, ta zawiera odniesienia do ponadczasowych wartości dobra, prawdy i piękna, przytoczone są konkretne wartości odnoszące się do patriotyzmu, wychowania obywatelskiego, mniejszy nacisk kładą autorzy na postawy twórcze uczniów i poznanie dorobku w zakresie muzyki czy plastyki. Autorzy podręcznika położyli największy nacisk na wpajanie uczniom społecznych norm i wartości obowiązujących w szkole i rodzinie. Obraz świata prezentowany w podręcznikach jest nieco wyidealizowany i stereotypowy.

The aim of the article is to analyze the Core curriculum for comprehensive education in  primary schools valid since September 2017, and early education textbooks of the WSiP publishing series: School Friends, in terms of cultural education. The author focused on the analysis of social values and norms as leading elements in the educational impact of the school, but also on the range of tangible and symbolic aspects of culture included in the above sources. In case of the core curriculum, the analysis of the documents includes the objectives of primary school education as well as the objectives and contents of education in grades 1-3. The study concerns the system of values that the authors of the textbooks want to pass on to future generations, and the attitudes they consider the most important. It also refers to the way in which the textbooks show reality in its various dimensions: social, material and political, taking into account the age and perceptual abilities of the recipients. According to the research results, in comparison to the accusations made against the previously applicable core curriculum, this one contains references to timeless values of good, truth and beauty, and to some specific values related to patriotism and civic education. Also, the authors of the current core curriculum place less emphasis on the creative attitudes of students and their knowledge of human achievements in the field of music or art. The authors of the textbooks emphasize teaching students social norms and values important both at school and in the family. The image of the world presented in the textbooks is somewhat idealized and stereotypical.