Kształtowanie jakości wód zbiorników zaporowych w warunkach antropopresji rolniczej

Jakość retencjonowanych wód w zbiornikach zaporowych jest w dużej mierze uzależniona od charakteru działalności człowieka w obszarach zlewniowych. W badaniach analizowano chemizm wód zbiorników: Kozłowa Góra, Przeczyce i Łąka, funkcjonujących w zlewniach zagospodarowanych rolniczo, położonych w regionie górnośląskim (Polska południowa). Stwierdzono, że zbiorniki były często zasilane wodami płynącymi o parametrach wskazujących na ich eutrofizację, zwłaszcza w odniesieniu do zawartości azotanów (średnie roczne stężenie − NO-3 > 10 mg/dm3). Należy to wiązać z działalnością rolniczą, w tym gospodarką nawozową, prowadzoną na gruntach rolnych, zajmujących około 50% i więcej powierzchni zlewni. Proces eutrofizacji dotyczył także wód zbiornikowych, a jego przejawem były obserwowane częste zakwity glonów. W akwenach dochodziło do wzrostu odczynu wód do silnie alkalicznego włącznie. Największą żyznością wód charakteryzował się zbiornik Łąka w związku z największym rozprzestrzenieniem terenów rolniczych w jego zlewni, także w zlewni bezpośredniej. Odzwierciedlały to m.in. duże stężenia fosforanów w wodach tego zbiornika (średnio 0,389 mg/dm3 PO3-4). Badania wykazały, że antropopresja rolnicza stanowi zagrożenie dla funkcjonowania zbiorników wodnych ze względu na generowanie procesu eutrofizacji i przez to pogarszanie jakości dyspozycyjnych zasobów wodnych.

The quality of water in dam reservoirs is to a large extent dependant on human activity in the adjacent area. The research focused on the chemical composition of the water bodies in the agricultural catchments: Kozlowa Gora, Przeczyce and Laka (all located in the Upper Silesian Region - Southern Poland). It was established that the reservoirs were often fed with flowing waters exhibiting eutrophication characteristics, especially with reference to nitrates content (average annual concentration − NO-3 > 10 mg/dm3). The fact should be associated with agricultural activity - including fertilization management - in the area covering at least 50% of the catchment. The eutrophication process was also observed in dam reservoirs. It might have been inferred from algae blooms. Besides, a strongly alkaline range of pH value was recorded in the water bodies. The highest water fertility was exhibited by the reservoir Laka, which may be associated with the fact that it is the area with the highest proportion of agricultural activities. It was additionally reflected by a high concentration of phosphates, on average about 0.389 mg/dm3 PO3-4 . The research revealed that the agricultural ant 4 hropopression threatens water reservoirs because of eutrophication and the subsequent deterioration of the quality of water resources.