The land rent category in mainstream economics and its contemporary applications

The economic globalisation process makes the economic factors rotate faster. As a result the value added is intercepted by market mechanism and transferred to the economically stronger entities. That process concerns especially agriculture. There exists a crucial question whether an agricultural land factor is still capable to generate economic rents which would be the determinants of comparative advantages? On the one hand, D. Ricardo‘s land rents are vanishing, H. George‘s rents are provoking financial crisis, monetarists assumptions are becoming unsufficient, on the other, the land factor gains new environmental applications and there is still a hope that land rents have its origins in a real value. This paper aims at presenting the evolution of the land rents theory starting from classical economics. The author makes an attempt to answer the question if the land rent theories are still relevant and how land rent category can be implemented in agricul-tural policy of the UE? One formulates a hypothesis that the neoclassical theory of rent usually presented in economic textbooks is insufficient to describe reality reducing the sources of land rent to a low land supply flexibility and treating that as constant variable in economic models.

Globalizacja ekonomiczna przyspiesza przepływy czynników wytwórczych w skali krajowej i globalnej. W rezultacie wartość dodana jest przechwytywana przez mechanizm rynkowy i przepływa do podmiotów silniejszych ekonomicznie. Dotyczy to w szczególności sektora rolnego. Pojawia się ważne pytanie, czy w tych warunkach czynnik ziemi jest zdolny do generowania rent ekonomicznych, które stanowiłyby przesłankę przewag komparatywnych? Z jednej strony – ricardiańskie renty gruntowe zanikają, renty ekonomiczne według doktryny Henry George‘a wywołują kryzysy finansowe, a założenia monetarystyczne okazują się niewystarczające. Z drugiej strony – czynnik ziemi zyskuje nowe zastosowania w zakresie usług środowiskowych, które pozwalają założyć, że renty gruntowe mają źródło w przepływach realnych. Celem artykułu jest ukazanie ewolucji teorii renty gruntowej od czasów ekonomii klasycznej do dzisiaj. Podjęto w nim próbę odpowiedzi na pytanie, czy znane teorie renty gruntowej są aktualne i jak można wykorzystać kategorię renty gruntowej we współczesnej polityce rolnej Unii Europejskiej? Stawia się hipotezę, że teoria neoklasyczna, na ogół prezentowana w literaturze tematu, jest niewystarczająca do opisu rzeczywistości, ponieważ redukuje źródła renty gruntowej do nieelastyczności podaży ziemi i traktuje ją jako stałą w modelach ekonomicznych.