Odtworzyć świat (z) traumy. O postmemorialnej prozie Görana Rosenberga Krótki przystanek w drodze z Auschwitz

Przedmiotem artykułu jest analiza procesu literackiej (re)konstrukcji naznaczonego traumą dziecięcego świata w autobiograficznej prozie Görana Rosenberga, Krótki przystanek w drodze z Auschwitz. Rzeczony tekst pod wieloma względami autor traktuje jako prozę reprezentatywną dla tzw. drugiego pokolenia po Zagładzie: bezpośrednich potomków Ocalałych, funkcjonujących w przestrzeniach tabuizowanych wspomnień i cierpiących na prawach pamięci odziedziczonej. W omawianym utworze autora interesują sposoby, w jakie pamięć traumatyczna symptomatycznie inkrustuje pamięć narracyjną, co w efekcie może prowadzić do (nad)produkcji znaczeń w ramach pozornie normatywnego procesu ewokowania wspomnień. Porusza ponadto problem statusu ontologicznego autora/narratora w aspekcie jego tożsamościowej dysocjacji w płaszczyźnie reminiscencji z okresu dzieciństwa. Propozycja interpretacyjna uwzględnia podjęcie próby jaskrawszej medykalizacji dyskursu literaturoznawczego, tj. potraktowanie prozy (post)pamięciowej jako swoistej medycznej epikryzy: wyodrębnienie treści świadczących o zespole określonych objawów, rozpoznaniu choroby oraz przebiegu terapii.

This article considers literary features that are characteristic of the (post)memorial prose written by members of the so-called “second generation” after Shoah: in other words, children of Holocaust Survivors, who grew up within spaces delineated by family memories that were strongly tabooed. Based on the example of the autobiographical text A Brief Stop On the Road From Auschwitz, by Göran Rosenberg, the article discusses how narration representing traumatic memories disturbs narration tied to narrative (normative) memories. Drawing on terms from trauma and memory studies, the article proposes that such novels be read as medical epicrises, each containing a range of symptoms, diagnoses, and specific therapeutic processes. This article specifically examines the so-called identity dissociation of the author/narrator, following the condition’s development over the course of the text. Simultaneously, and aided by references to urban studies terminology, the article hypothesizes a process of the reconstruction of a childhood world from a grown-up perspective.