Diagnosis of Leadership Potential in High School Students with Special Needs in the Environment of an Inclusive Educational Institution

There is a need in Ukraine to create special conditions in higher educational institutions to serve the increasing number of people with special needs. Inclusive education involves the creation of an educational environment that meets the needs and capabilities of the child, regardless of the characteristics of his or her psychophysical development. Our work focuses on the study of the “leadership potential of the individual.” This is defined as a socio-psychological characteristic of the individual, reflecting the ability to influence the environment through one’s own personal resources.It has been found that a leader should have the maximum influence on the group’s life. A leader must represent the group values. Also, he or she should be able to take responsibility for the group and be focused on the common tasks. The task was to determine whether the level of leadership development depends on the availability of special needs for high school students. A set of diagnostic methods was used for the purpose of pedagogical diagnostics: the technique “Diagnosis of motivation for success and fears of failure,” the technique for determination of leadership potential and the method “Leadership Self-assessment.” The conducted diagnostic research made it possible to state that the students’ special needs are not significant obstacles for the development of their leadership qualities. The results showed that high and average levels of leadership potential prevail. We believe that if proper conditions in a general school for children with special needs are created, they can become active civic activists and charismatic leaders.

Na Ukrainie istnieje potrzeba zapewnienia uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi odpowiednich warunków w szkołach średnich. Edukacja włączająca zakłada stworzenie takiego środowiska edukacyjnego, które zaspokoiłoby potrzeby i wspomagałoby możliwości ucznia, niezależnie od cech jego rozwoju psychofizycznego. Niniejszy artykuł koncentruje się na zbadaniu „potencjału przywódczego jednostki”, definiowanego jako społeczno-psychologiczna cecha odzwierciedlająca zdolność wpływania na środowisko przy wykorzystaniu własnych zasobów. Założono, że lider powinien mieć maksymalny wpływ na życie grupy, reprezentować wartości grupy, być w stanie wziąć odpowiedzialność za grupę i skoncentrować się na wspólnych zadaniach. Zadanie polegało na ustaleniu, czy specjalne potrzeby edukacyjne uczniów szkół średnich przekładają się na poziom przywództwa. Do diagnostyki pedagogicznej wykorzystano zestaw metod diagnostycznych: technikę „Diagnozy motywacji do sukcesu i obaw przed porażką”, technikę określania potencjału przywódczego, oraz metodę „samooceny przywództwa”. Przeprowadzone badania diagnostyczne pozwoliły stwierdzić, że szczególne potrzeby uczniów nie stanowią istotnych przeszkód w rozwoju ich zdolności przywódczych. Wyniki pokazały, że przeważają wysokie i średnie poziomy potencjału przywódczego. Można więc założyć, że jeśli stworzone zostaną odpowiednie warunki w szkole dla uczniów o specjalnych potrzebach, nie ma przeszkód, by stali się oni aktywnymi działaczami obywatelskimi albo charyzmatycznymi liderami.