Oral history w badaniu najnowszej historii politycznej – garść refleksji (na dwóch przykładach)

Punktem wyjścia artykułu stały się dwa doświadczenia autora ze źródłami ustnymi – zupełnie różnej proweniencji. Pierwsze to łącznie kilkadziesiąt godzin nagrań relacji kilkunastu opozycjonistów, członków podziemnego Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1982–1989. Z kolei drugie to niespodziewana „spowiedź” człowieka z drugiej strony barykady: Edmunda Łebka, funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa jeszcze z lat 40. XX w., który miał na sumieniu ludzkie życie. Wykorzystując te przykłady, autor dzieli  się kilkoma refleksjami związanymi z zastosowaniem oral history w badaniach nad najnowszymi dziejami politycznymi Polski. Zderzenie konkretnej pracy badawczej z teorią i metodologią historii mówionej pozwala dostrzec korzyści i niebezpieczeństwa związane z wykorzystywaniem tego typu źródeł.

The start point of the article are two of the author’s experiences with oral sources. The first represented in total several dozen hours of recordings of the narratives of a dozen members of the underground Independent Students’ Association at Warsaw University in the years 1982–1989. In turn, the second was an unexpected “confession” of Edmund Łebek, an officer of the Security Services. Using these examples, the author provides a number of insights connected with the application of oral history in research into the recent history of Polish politics. The confluence of concrete research work and the methodology of oral history allows the researcher to achieve the advantages and dangers connected with the application of this type of source.