Społeczno-ekonomiczne warunki bytowe dzieci w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej. Część I

Wprowadzenie. Ubóstwo dzieci jest zjawiskiem wielowymiarowym, kumulującym wiele niekorzystnych czynników, sprzyjającym występowaniu ryzyka zdrowotnego i niskich osiągnięć edukacyjnych. Walka z ubóstwem jest prowadzona nie tylko w wymiarze politycznym na poziomie krajowym, ale także w UE poprzez strategię Europa 2020. Cel pracy. Poznanie i ocena społeczno-ekonomicznych warunków bytowych dzieci w wieku 0–17 lat w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej w latach 2005–2014. Materiał i metoda. Informacje o ubóstwie lub wykluczeniu społecznym dzieci w krajach UE w latach 2005–2014 uzyskano z Eurostatu. Analizowano rozpowszechnienie oraz zmiany współczynników ubóstwa lub wykluczenia społecznego, do zbadania których zastosowano Joinpoint Regression. Wyniki. W 2014 roku ubóstwo lub wykluczenie społeczne dzieci w wieku 0–17 lat, mierzone współczynnikiem AROPE plasowało Polskę na 15. miejscu wśród krajów UE. Istotne zmniejszenie ubóstwa lub wykluczenia społecznego w Polsce obserwowano do przełomu lat 2008/2009. Podobne trendy występowały w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Holandii. Pomimo zmniejszenia zagrożenia ubóstwem relatywnym po uwzględnieniu w dochodach transferów społecznych oraz pogłębionej deprywacji materialnej dzieci w Polsce, wartości tych parametrów były wyższe w porównaniu do przeciętnej w UE. W okresie 2007–2014 nastąpiła znaczna poprawa sytuacji polskich dzieci żyjących w gospodarstwach domowych o bardzo niskiej intensywności pracy, w 2014 roku parametr ten przyjmował niższe wartości jedynie w Luksemburgu i Słowenii. Wnioski. Pomimo że Polska doświadczyła korzystnych zmian społecznych, przejawiających się poprawą warunków bytu najmłodszej populacji, to jednak przez ostatnie dziesięć lat zagrożenie zjawiskiem ubóstwa lub wykluczenia społecznego dzieci było w Polsce wyższe w porównaniu do średniej unijnej.

Introduction. Child poverty is a multidimensional phenomenon, accumulating a number of unfavourable factors favouring the occurrence of health risk and low educational attainment. The fight against poverty is carried out not only in the political dimension at the national level, but also in the EU led by the Europe 2020 strategy. Objective. Knowledge and assessment of the socio-economic living conditions of children aged 0–17 years in Poland in comparison with EU countries in the period 2005–2014. Materials and method. Information about poverty or social exclusion of children in the EU in 2005–2014 were obtained from Eurostat. The prevalence and changes in rates of poverty or social exclusion were analyzed, and evaluated using the Joinpoint Regression. Results. In 2014, poverty or social exclusion of children aged 0–17 years, measured with AROPE ratio, placed Poland in the 15th position among the EU countries. A significant reduction in poverty or social exclusion in Poland was observed until the turn of 2008/2009. Similar trends occurred in the United Kingdom, Ireland and the Netherlands. Despite the reduction in risk of relative poverty rate after taking into account social transfers and in severe material deprivation of children in Poland, the values were higher than the average in the EU. In 2007–2014, there was a substantial improvement in the situation of Polish children living in households with very low work intensity, and in 2014 the parameter had lower values only in Luxembourg and Slovenia. Conclusions. Although Poland has experienced positive social change manifested with improvement of living conditions of the youngest population, in the last ten years the threat of the phenomenon of poverty or social exclusion of children was higher compared to the EU average.