Międzynarodowe badania, debata i polityka edukacyjna

Organizacje międzynarodowe, takie jak OECD, Bank Światowy i Unia Europejska, wywierają istotny wpływ na polską politykę odnoszącą się do edukacji i nauki. Sama ideologia zmiany, a także poszczególne rozwiązania - dotyczące m.in. finansowania nauki i szkolnictwa, zarządzania, konstruowania wskaźników - są współtworzone przez ekspertyzy wyżej wymienionych organizacji. Czasem ów wpływ bierze się stąd, że Polska przechodzi przeobrażenia, które w krajach Unii Europejskiej nastąpiły kilkanaście lat wcześniej. Dlatego rozwiązania wypracowane w tych krajach (po modyfikacjach) odpowiadają także Polsce. Dotyczy to m.in. doświadczanej u nas od kilku lat ekspansji szkolnictwa wyższego, a także współpracy szkół wyższych z otoczeniem w gospodarce opartej na wiedzy. Raport OECD o polskim szkolnictwie wyższym wskazuje na słabą współpracę naszych uczelni z otoczeniem. Wynika to m.in. z tradycyjnie pojmowanej zasady autonomii, która stanowi dużą wartość dla środowiska akademickiego. Oferta programowa szkół wyższych jest słabo dostosowana do potrzeb rynku pracy. Podaż miejsc na studiach (pod względem kierunków i programów) kształtowana jest przede wszystkim przez możliwości szkół wyższych (rynek producenta), po trosze także przez oczekiwania kandydatów, ale już nie przez rynek pracy. Potrzebna jest polityka, która lepiej skoordynuje misje szkół wyższych, tak aby ich działania w większym stopniu odpowiadały potrzebom otoczenia.

International organisations such as OECD, World Bank and the European Union exert an important influence on Poland’s policies in the area of education, science and research. The ideology of change as well as specific solutions (e.g. those concerning the financing of science, research activities and schools, management, indicator design) are codesigned using the expertise of the aforementioned bodies. At times, this influence is based on the fact that Poland is undergoing transformations which already took place in other EU countries a dozen or so years ago. Accordingly, solutions developed in those countries are also suitable for Poland (after some modifications). This concerns, for instance, the higher education boom, a phenomenon which Poland has experienced for some years now, as well as the collaboration between higher education institutions and their environment in a knowledge-based economy. The OECD report on Poland’s higher education indicates that our universities are characterised by weak community involvement. One reason behind it is the traditional notion of autonomy which represents an important value for the academic community. The educational offers at higher education institutions are not designed to meet the needs of the labour market. The supply of places for students (in terms of course types and curricula) depends heavily on schools’ capacities (supply-driven market) and partly on candidates’ expectations but hardly on labour market needs. Policy solutions are required to co-ordinate the missions of higher education institutions in order to bring them more in line with the existing needs in the community.