Kultura Lean Management w polskich szkołach wyższych (wyniki badań pilotażowych)

Brak powiązania wdrażania Lean Management ze zmianą kultury organizacyjnej obniża trwałość efektów restrukturyzacji oraz nie przyczynia się do doskonalenia procesów w szkole wyższej w długiej perspektywie. W artykule przestawiono wyniki badań, których celem była identyfikacja cech kultury organizacyjnej szkół wyższych w kontekście wdrażania koncepcji LM oraz określenie zakresu niezbędnych zmian. W badaniach zastosowano metody analizy literatury przedmiotu, badań ankietowych (przeprowadzonych w szkołach wyższych z wykorzystaniem wymiarów Kultury Lean opisanych w książce The Toyota Way Likerta), wywiadów z pracownikami oraz doświadczenia własne autorki. Wyniki badań ankietowych potwierdzają postawioną hipotezę, że kultura organizacyjna badanych szkół stanowi barierę we wdrażaniu Lean Management. W wyniku przeprowadzonej analizy regresji można stwierdzić, że zmiennymi, które w istotny sposób różnicują wyniki ankiety są: rodzaj szkoły, funkcja oraz staż pracy. Wywiady wskazują, że zmiana techniczno-organizacyjna przebiega równolegle i jest zintegrowana ze zmianą społeczną, tylko wtedy kiedy projekty są wdrażane z przyjęciem podejścia oddolnego. Wyniki badania jednoznacznie wskazują, że zastosowanie paradygmatu funkcjonalistycznego w badaniu kultury organizacyjnej uczelni jest niewystarczające, gdyż nie pozwala, dostrzec w pełni innych składników i obszarów Kultury Lean. Dlatego postuluje się rozszerzenie perspektywy badawczej o podejście humanistyczne oparte na paradygmacie interpretatywnym.

If the process-based approach is not directly connected with changes in organizational culture, it minimizes benefits of restructuring the school and does not contribute to process improvement in the long term. The paper presents a preliminary results of the research which purpose was to identify the common characteristics of Lean Culture in HEIs and to evaluate a range of changes in organizational culture with respect to LM implementation. In research author used the methods of literature analysis, questionnaires (based on the dimensions of Lean Culture formulated in the Likert’s book “The Toyota Way”), interviews and own experience. The general hypothesis formulated in the research was confirmed - the organizational culture of investigated universities hinders the implementation of LM. The assessment of Lean Culture is statistically influenced by the type of school, function in organisation and seniority. The results of interviews showed that the critical condition of successful change of organisational culture in a university is adoption of the bottom – up approach. This approach allows to integrate the changes in organisational and technical system and social system in an organisation. The results of research also indicate that the usage of a functionalist paradigm doesn’t allow to take into consideration all dimensions of Lean Culture. Therefore, researchers have been calling for the broadening of the research perspective with a humanistic approach based on the interpretative paradigm.